Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 49 - Kết nối tri thức Lớp 9

Hướng dẫn soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 49 Ngữ văn 9 tập 1 Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về bài học này.

Câu hỏi 1: (SGK Ngữ văn 9 Tập 1 – Trang 47): Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ điệp thanh trong các trường hợp dưới đây:

a. Khóc anh không nước mắt

Mà lòng đau như thắt

Gọi anh chửa thành lời

Mà hàm răng dính chặt.

(Hoàng Lộc, Viếng bạn)

b. Ô hay buồn vương cây ngô đồng

Vàng rơi, vàng rơi thu mênh mông…

(Bích Khê, Tì Bà)

c. Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm

heo hút cồn mây súng ngửi trời

Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.

(Quang Dũng, Tây Tiến)

Gợi ý trả lời: 

a. “Khóc anh không nước mắt / Mà lòng đau như thắt / Gọi anh chửa thành lời / Mà hàm răng dính chặt.”

Biện pháp điệp thanh được thể hiện qua sự lặp lại của thanh bằng và thanh trắc trong các từ: “khóc,” “thắt,” “gọi,” và “dính.”
=> Tác dụng: Làm nổi bật cảm giác đau đớn và nghẹn ngào của nhân vật, khiến các hành động và cảm xúc trở nên mạnh mẽ và nặng nề hơn.

b. “Ô hay buồn vương cây ngô đồng / Vàng rơi, vàng rơi thu mênh mông…”

Biện pháp điệp thanh được sử dụng qua sự lặp lại của thanh bằng trong các từ và cụm từ như “buồn,” “vàng rơi,” và “mênh mông.”
=> Tác dụng: Gây ra cảm giác nhẹ nhàng và êm ái, đồng thời mang đến một sắc thái buồn bã cho bài thơ.

c. “Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm / Heo hút cồn mây súng ngửi trời / Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống / Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.”

Biện pháp điệp thanh xuất hiện qua sự lặp lại các âm thanh và nhịp điệu trong các câu thơ, đặc biệt là sự lặp lại của các thanh điệu như “khúc khuỷu – thăm thẳm” và “ngàn thước lên cao – ngàn thước xuống.”
=> Tác dụng: Tạo nên một giọng điệu dồn dập và hùng tráng, làm nổi bật vẻ đẹp và sự hiểm trở của địa hình núi rừng.

Câu hỏi 2: (SGK Ngữ văn 9 Tập 1 – Trang 48)

Trong bài thơ Tiếng đàn mưa, biện pháp tu từ điệp thanh được Bích Khê sử dụng rất đặc biệt: điệp thanh theo từng nhóm âm tiết trong cùng một câu thơ. Hãy làm rõ tác dụng của biện pháp tu từ này trong bài thơ.

Gợi ý trả lời: 

Trong bài thơ Tiếng đàn mưa, Bích Khê đã sử dụng biện pháp điệp thanh một cách tinh tế, lặp lại các nhóm âm tiết trong từng câu thơ. Ví dụ, trong các câu thơ 1, 2, 5, 9, và 13, thứ tự thanh điệu là bằng – bằng – trắc, trong khi câu thơ 10 lại có thứ tự thanh điệu là trắc – bằng – bằng.

Tác dụng của biện pháp này:

• Tạo ra sự đều đặn và nhịp nhàng trong cảm nhận của người đọc về sự xuất hiện liên tục của các hình ảnh mưa trong thơ.
• Làm nổi bật những cảm xúc chủ đạo của tác giả, như nỗi nhớ, sự bồi hồi và sự chán nản.
• Mang lại một giai điệu hài hòa và dồn dập, góp phần làm tăng tính nhạc của bài thơ.

Câu hỏi 3: (SGK Ngữ văn 9 Tập 1 – Trang 48): Chỉ ra và cho biết tác dụng của biện pháp tu từ điệp vần trong đoạn thơ dưới đây:

Rơi hoa hết mưa còn rả rích,

Càng mưa rơi càng tích bóng dương

Bóng dương với khách tha hương

Mưa trong ý khách muôn hàng lệ rơi.

(Bích Khê, Tiếng đàn mưa)

Gợi ý trả lời: 

Trong đoạn thơ trên của Tiếng đàn mưa, Bích Khê sử dụng biện pháp điệp vần với các vần “ương” và “ích” để tạo điểm nhấn.

Tác dụng của biện pháp này bao gồm:

• Tăng cường nhạc tính: Việc lặp lại các vần tạo nên âm hưởng đồng điệu và buồn bã, làm nổi bật cảm giác nhớ nhung và sầu não.
• Nhấn mạnh ấn tượng cảnh mưa: Điệp vần làm rõ nét sự cô đơn của khung cảnh mưa chiều, đồng thời phản ánh nỗi đau và cảm xúc của người khách tha hương.
• Tạo sự liên kết và hài hòa: Biện pháp này góp phần làm cho bài thơ trở nên mạch lạc và nhịp nhàng hơn.

Với những hướng dẫn soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 49 Ngữ văn 9 tập 1 Kết nối tri thức chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của bài học này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.