Soạn bài Cùng nhà văn Tô Hoài ngắm phố phường Hà Nội - Ngữ văn 9 - Cánh diều

Hướng dẫn soạn bài Cùng nhà văn Tô Hoài ngắm phố phường Hà Nội -Ngữ văn lớp 9 – Cánh diều chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Đọc hiểu

Câu hỏi 1: Chi tiết nào cho thấy Tô Hoài rất thông hiểu Hà Nội?

Trả lời

Trong đoạn hội thoại với Trần Đăng Khoa, nhà văn Tô Hoài đã thể hiện sự thông hiểu sâu sắc về Hà Nội qua việc ông nhận xét rằng “Hà Nội trước thế nào thì bây giờ tôi thấy nó cũng vẫn như thế.” Ông đưa ra những quan sát chi tiết về các khu phố, như đường Hoàng Quốc Việt và các khu phố cũ như Ngô Quyền, Hàng Khay, Tràng Tiền, Hàng Bài, Nguyễn Xí, Đinh Lễ. Tô Hoài nhấn mạnh rằng dù có một số thay đổi như việc tân trang nhà cửa hay thêm tầng, nhưng đường phố và nếp sống phố phường cơ bản vẫn giữ nguyên. Ông còn đề cập đến những con đường nhỏ, ngõ hẻm và hệ thống cống ngầm của Hà Nội, cho thấy ông có một sự hiểu biết rất kỹ lưỡng và chi tiết về thành phố này.

Chi tiết việc Tô Hoài biết rõ về những con đường cũ, những dấu ấn lịch sử và cả những thay đổi nhỏ trong kiến trúc, hạ tầng đô thị của Hà Nội là minh chứng rõ ràng cho sự thông hiểu của ông về thành phố nơi ông sinh sống và gắn bó.

Câu hỏi 2: Chú ý nội dung của các câu hỏi.

Trả lời

Các câu hỏi trong bài đối thoại giữa Trần Đăng Khoa và Tô Hoài nhằm khai thác hiểu biết sâu sắc của Tô Hoài về Hà Nội xưa và nay. Trần Đăng Khoa đặt câu hỏi về sự thay đổi của Hồ Tây, về các khu phố cũ của Hà Nội, và về sự khác biệt giữa Hà Nội xưa và Hà Nội hiện tại. Những câu hỏi này đều hướng đến việc so sánh, đối chiếu giữa quá khứ và hiện tại, từ đó làm nổi bật sự hiểu biết chi tiết và tình cảm sâu sắc của Tô Hoài đối với Hà Nội.

Câu hỏi 3: Địa giới Hà Nội xưa có đặc điểm gì?

Trả lời

Tô Hoài nhắc đến việc địa giới Hà Nội xưa rất hẹp, chỉ bao gồm khu vực trung tâm hiện nay và một số vùng lân cận như Hàng Bột, Bạch Mai. Làng Yên Phụ cũng thuộc đất Hà Đông. Người Pháp xưa đã đặt tên đường và phân chia địa giới rõ ràng. Các khu phố xưa của Hà Nội có đặc điểm là phân chia rất rõ ràng về chức năng và dân cư, với khu người giàu, khu dân nghèo, và các phố chuyên kinh doanh buôn bán.

Câu hỏi 4: Tên phố cổ Hà Nội có gì lạ?

Trả lời

Tô Hoài nhắc đến một số tên phố cổ của Hà Nội có những cái tên khá lạ và thú vị như: Hàng Đường, Hàng Quạt, Hàng Nón, Hàng Mắm, Hàng Thiếc, Hàng Thùng, Hàng Buồm. Những cái tên này thường gắn liền với sản phẩm, nghề nghiệp đặc trưng mà những con phố đó chuyên kinh doanh. Tô Hoài cũng đề cập đến việc có những cái tên phố cổ như Hàng Bạc, Hàng Bồ, Hàng Đào, mà ngày nay vẫn còn tồn tại, nhưng nhiều cái tên khác đã dần mất đi hoặc biến đổi theo thời gian.

Những câu trả lời này giúp hiểu rõ hơn về những đặc điểm nổi bật của địa giới và tên gọi các con phố cổ của Hà Nội qua góc nhìn của nhà văn Tô Hoài, đồng thời thể hiện sự thay đổi của thành phố theo thời gian.

Câu hỏi 5: Theo Tô Hoài, người Hà Nội có tính cách như thế nào?

Trả lời

Theo Tô Hoài, người Hà Nội có tính cách đặc trưng là thanh lịch, tao nhã và mang đậm nét văn hóa cổ truyền. Tô Hoài nhấn mạnh rằng người Hà Nội có nét hào hoa phong nhã, tinh tế, nhưng đồng thời cũng gắn bó mật thiết với cội nguồn văn hóa dân tộc. Ông cho rằng người Hà Nội là hiện thân của sự thanh lịch và văn hóa, với những đặc điểm không thay đổi qua thời gian. Tính cách này không chỉ là bản chất cá nhân mà còn là kết quả của một quá trình lịch sử và văn hóa lâu đời.

Câu hỏi 6: Ông Trần Văn Lai đã làm được việc cơ bản nào?

Trả lời

Ông Trần Văn Lai, theo Tô Hoài, là một bác sĩ và là người yêu nước. Ông đã có nhiều đóng góp cho Hà Nội, đặc biệt là trong thời kỳ Nhật đảo chính Pháp vào năm 1945. Sau khi Nhật đảo chính Pháp, ông Trần Văn Lai được giao làm Thị trưởng thành phố Hà Nội. Một trong những việc làm cơ bản của ông là thay đổi các tên phố cũ của Hà Nội, từ những cái tên mang dấu ấn thực dân Pháp sang những cái tên mang đậm bản sắc dân tộc, như đổi tên phố Y-éc-xanh (Yersin) thành phố Nguyễn Văn Trỗi, hoặc đổi phố Pateur thành phố Trần Hưng Đạo. Ông đã góp phần xây dựng lại bản sắc văn hóa cho Hà Nội qua việc đặt tên mới cho các con phố, qua đó tôn vinh các danh nhân và các nhân vật lịch sử quan trọng của Việt Nam.

Trả lời câu hỏi cuối bài

Câu 1: Xác định mục đích và cách thực hiện bài phỏng vấn này.

Trả lời
Mục đích của bài phỏng vấn là cung cấp thông tin về Hà Nội, khắc họa sâu sắc hiểu biết và cảm nhận của nhà văn Tô Hoài về thành phố này qua các thời kỳ lịch sử. Bài phỏng vấn được thực hiện dưới hình thức phỏng vấn trực tiếp, nơi mà Trần Đăng Khoa trực tiếp hỏi và Tô Hoài trả lời ngay, tạo ra một cuộc đối thoại chân thật và sinh động.

Câu 2: Nội dung phỏng vấn về vấn đề gì? Vấn đề ấy có ý nghĩa như thế nào?

Trả lời
Nội dung phỏng vấn xoay quanh việc tìm hiểu về sự thay đổi của Hà Nội qua góc nhìn của nhà văn Tô Hoài, đặc biệt là về các địa danh, con người và giá trị văn hóa của Hà Nội xưa và nay. Vấn đề này có ý nghĩa lớn vì nó không chỉ giúp người đọc hiểu hơn về sự thay đổi của Thủ đô mà còn ghi nhận những giá trị văn hóa và lịch sử của Hà Nội qua thời gian.

Câu 3: Hãy chỉ ra đặc điểm của một bài phỏng vấn thể hiện qua văn bản này. Em thích câu hỏi và câu trả lời nào nhất? Vì sao?

Trả lời
Một đặc điểm nổi bật của bài phỏng vấn là tính chân thật và cụ thể. Cuộc đối thoại diễn ra tự nhiên, mỗi câu hỏi của Trần Đăng Khoa đều hướng đến khai thác sâu sắc hiểu biết của Tô Hoài về Hà Nội. Câu hỏi mà tôi thích nhất là khi Trần Đăng Khoa hỏi: “Người Hà Nội có tính cách như thế nào?”. Tôi thích câu hỏi này vì nó không chỉ tìm hiểu về đặc điểm văn hóa, mà còn đào sâu vào bản chất con người của Hà Nội, một chủ đề rất thú vị và mang tính biểu tượng.

Câu 4: Qua bài phỏng vấn, em có được những thông tin gì mới mẻ về Thủ đô Hà Nội?

Trả lời
Qua bài phỏng vấn, em biết thêm nhiều về sự thay đổi của các khu vực và con phố ở Hà Nội qua các thời kỳ, từ thời Pháp thuộc đến hiện nay. Em cũng hiểu thêm về những nhân vật lịch sử quan trọng như Trần Văn Lai và vai trò của ông trong việc bảo vệ và tái thiết Hà Nội sau khi Nhật đảo chính Pháp. Em còn biết thêm về nguồn gốc tên gọi của một số địa danh nổi tiếng như Quảng trường Ba Đình và lịch sử của khu vực này.

Câu 5: Bài phỏng vấn mang lại cho em những cảm nghĩ gì?

Trả lời
Bài phỏng vấn mang lại cho em cảm giác yêu mến và trân trọng Hà Nội hơn. Qua lời kể của Tô Hoài, em nhận ra rằng Hà Nội không chỉ là một thành phố hiện đại mà còn là một kho tàng văn hóa, lịch sử với nhiều giá trị quý báu cần được bảo tồn và phát huy. Em cũng cảm nhận được sự thay đổi và phát triển của thành phố qua thời gian, đồng thời thấy được tầm quan trọng của việc giữ gìn những nét văn hóa truyền thống.

Câu 6: Trước một di tích lịch sử hoặc một danh lam thắng cảnh, với vai trò là một phóng viên, nếu phải nêu lên ba câu hỏi quan trọng thì em sẽ nêu những câu nào?

Trả lời
Nếu em là phóng viên và đứng trước một di tích lịch sử hoặc danh lam thắng cảnh, em sẽ đặt ra ba câu hỏi sau:

1. Lịch sử hình thành và phát triển của di tích/danh lam thắng cảnh này là gì?
2. Những giá trị văn hóa và tinh thần mà di tích/danh lam thắng cảnh này mang lại cho cộng đồng là gì?
3. Hiện nay, những biện pháp bảo tồn và phát huy giá trị của di tích/danh lam thắng cảnh này được thực hiện như thế nào?

Những câu hỏi này sẽ giúp em khai thác thông tin về quá khứ, hiện tại và tương lai của di tích/danh lam thắng cảnh, từ đó cung cấp cho độc giả một cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn.

Với những hướng dẫn soạn bài Cùng nhà văn Tô Hoài ngắm phố phường Hà Nội – Ngữ văn lớp 9 – Cánh diều chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.