Gợi ý làm đề số 1 thi học sinh giỏi Văn lớp 12 mới nhất

Đề thi học sinh giỏi môn Ngữ văn lớp 12 luôn đòi hỏi tư duy phân tích sâu sắc và khả năng cảm thụ văn chương tinh tế. Trong số đó, đề số 1 mang đến những thử thách thú vị ở cả phần đọc hiểu và làm văn. Việc tìm hiểu cách giải đúng hướng không chỉ giúp học sinh chinh phục điểm cao mà còn rèn luyện khả năng tư duy sáng tạo và kỹ năng viết chuyên sâu.

Đề số 1

Phần I. Đọc hiểu (4 điểm)

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

"Ta gửi em một mảnh trăng cuối tháng
Như gửi về chút ấm giữa trời đông
Ta gửi em một đóa hồng buổi sáng
Như gửi về nhựa sống giữa mênh mông..."
(Trích: Một khúc tình riêng – Nguyễn Trọng Tạo)

Câu 1: Xác định thể thơ và phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên.

Câu 2: Trong đoạn trích, tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ nào? Phân tích hiệu quả của một biện pháp đó.

Câu 3: Tình cảm của người gửi qua đoạn thơ là gì?

Câu 4: Từ đoạn thơ, anh/chị rút ra được thông điệp gì về tình cảm con người?

Phần II. Làm văn (6 điểm)

Câu 1 (2 điểm): Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý nghĩa của việc biết quan tâm, sẻ chia trong cuộc sống.

Câu 2 (4 điểm): Trong bài thơ Việt Bắc, Tố Hữu viết:

"Ta với mình, mình với ta
Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh."

Cảm nhận của anh/chị về tình cảm cách mạng trong bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu, từ đó liên hệ với bài thơ Đồng chí của Chính Hữu để làm rõ vẻ đẹp tình cảm của người lính cách mạng.

Hướng dẫn giải đề 1

Phần I. Đọc hiểu (4 điểm)

Câu 1: Xác định thể thơ và phương thức biểu đạt chính (1.0 điểm)

• Thể thơ: Thơ tự do (không tuân theo số chữ, vần điệu cố định).
• Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm (thể hiện cảm xúc yêu thương, gắn bó).

Câu 2: Biện pháp tu từ và hiệu quả (1.0 điểm)

• Biện pháp tu từ được sử dụng: So sánh.
• Phân tích hiệu quả:
  → Các hình ảnh như "mảnh trăng cuối tháng", "đóa hồng buổi sáng" được dùng để so sánh với "chút ấm", "nhựa sống" mang lại cảm giác dịu dàng, thi vị.
  → Biện pháp này làm nổi bật sự tinh tế và sâu sắc trong tình cảm người gửi – đó là sự quan tâm, sẻ chia và nâng niu dành cho người nhận.

Câu 3: Tình cảm của người gửi qua đoạn thơ (1.0 điểm)

• Người gửi thể hiện tình cảm ấm áp, nhẹ nhàng, chứa chan yêu thương.
• Đó là sự quan tâm chân thành, mong muốn người nhận cảm thấy được an ủi, sưởi ấm trong hoàn cảnh khó khăn, cô đơn.

Câu 4: Thông điệp rút ra về tình cảm con người (1.0 điểm)

• Tình cảm giữa con người với nhau là liều thuốc tinh thần quý giá.
• Trong cuộc sống, dù vật chất có thể thiếu, nhưng sự quan tâm và sẻ chia chân thành có thể làm dịu mát tâm hồn, tiếp thêm sức mạnh cho nhau.

Phần II. Làm văn (6 điểm)

Câu 1 (2 điểm): Viết đoạn văn 200 chữ

Gợi ý triển khai:

Mở đoạn: Giới thiệu vấn đề: Quan tâm, sẻ chia là phẩm chất đạo đức đẹp.

Thân đoạn:

Giải thích: Quan tâm, sẻ chia là hành động thể hiện tình cảm và trách nhiệm với người khác.

• Ý nghĩa:
• Giúp con người gắn kết, tạo dựng các mối quan hệ bền vững.
• Mang lại niềm vui, xoa dịu nỗi đau, giảm bớt cô đơn trong cuộc sống.
• Giúp xã hội nhân văn và bền vững hơn.

Dẫn chứng:

• Học sinh giúp đỡ bạn khó khăn.
• Người dân hỗ trợ nhau trong thiên tai, dịch bệnh.

Phản đề: Không nên vô cảm, thờ ơ với nỗi đau của người khác.

Kết đoạn: Mỗi người nên học cách lắng nghe và chia sẻ để cuộc sống ý nghĩa hơn.

Câu 2 (4 điểm): Cảm nhận về tình cảm cách mạng trong Việt Bắc, liên hệ Đồng chí

Mở bài

Giới thiệu tác phẩm Việt Bắc của Tố Hữu và Đồng chí của Chính Hữu.

Nêu vấn đề: Vẻ đẹp tình cảm cách mạng trong hai bài thơ.

Thân bài

Tình cảm cách mạng trong Việt Bắc

• Bối cảnh: Cuộc chia tay giữa người cán bộ kháng chiến và đồng bào Việt Bắc (1954).
  
  
• Phân tích câu thơ:
• "Ta với mình, mình với ta..." → đại từ "ta - mình" tạo cảm giác thân thiết, gắn bó máu thịt.
• Tình cảm sâu sắc, keo sơn giữa người cách mạng và nhân dân.
• Từ "đinh ninh" gợi niềm tin vững chắc, sự thủy chung son sắt.
• Tình cảm trong toàn bài:
• Tình đồng bào – cán bộ: đầy nghĩa tình, ân sâu nghĩa nặng.
• Gắn liền với lý tưởng cách mạng và tình yêu đất nước.

Liên hệ với Đồng chí – Chính Hữu

• Khắc họa tình đồng đội – người lính giai cấp công nông.
• Xuất phát từ sự đồng cảm, chung lý tưởng, cùng chịu gian khổ.
• Những câu như “Súng bên súng, đầu sát bên đầu”, “Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ”... thể hiện tình cảm gắn bó chiến hào.

→ So sánh và nhận xét chung:

• Cả hai bài thơ đều thể hiện vẻ đẹp của tình cảm cách mạng: thủy chung, gắn bó và cao cả.
• Tuy nhiên, Việt Bắc có phần trữ tình, lãng mạn; còn Đồng chí giản dị, cô đọng và chân chất.

Kết bài

Khẳng định vẻ đẹp tình cảm cách mạng trong hai bài thơ.

Những tình cảm ấy không chỉ góp phần làm nên chiến thắng mà còn để lại giá trị nhân văn sâu sắc cho hậu thế.

Việc nắm vững cách giải đề số 1 trong kỳ thi học sinh giỏi Văn lớp 12 không chỉ giúp học sinh đạt thành tích cao mà còn góp phần củng cố tư duy, cảm thụ văn học và lập luận sắc bén. Hướng dẫn chi tiết, dễ hiểu sẽ là người bạn đồng hành đáng tin cậy trong hành trình chạm tới đỉnh cao tri thức, đặc biệt với những ai đam mê con chữ và yêu thích môn Ngữ văn.