Ghế trên ngồi tót sỗ sàng”
Mã Giám Sinh đã qua tuổi tứ tuần, nhưng vẫn cố tỏ vẻ bảnh bao với “mày râu nhẵn nhụi” và trang phục bóng bẩy, giống hệt một gã trai lơ. Đám thầy tớ của hắn đến nhà Kiều với thái độ lố lăng, nhốn nháo, càng làm nổi bật sự vô học, thiếu tôn trọng của hắn qua cử chỉ “ngồi tót sỗ sàng” trên ghế. Dường như chỉ cần nhìn vào hành vi này cũng đủ để bóc trần bộ mặt thô lỗ, vô lễ của một kẻ giả danh “sinh viên”.
Nguyễn Du tuy không trực tiếp phê phán nhưng với nghệ thuật miêu tả sắc bén, ông đã thành công trong việc để nhân vật tự phơi bày bản chất của mình. Dù cho Mã Giám Sinh cố gắng che đậy bằng vẻ ngoài và lời nói hoa mỹ, nhưng từng hành động, cử chỉ và lời lẽ của hắn vẫn không thể che giấu được bản chất đích thực: một kẻ buôn bán người đê tiện.
Trong mắt Mã Giám Sinh, Thúy Kiều chỉ đơn thuần là một món hàng mà hắn có thể mua về và sinh lời. Hắn thản nhiên “cân sắc, cân tài”, thử thách tài nghệ của Kiều như một món đồ phải kiểm định trước khi quyết định mua. Ngay cả trong lời nói có vẻ khách sáo của hắn cũng bộc lộ bản chất con buôn, khi mặc cả từng chút một:
“Rằng mua ngọc đến Lam Kiều
Sính nghi xin dạy bao nhiêu cho tường?”
Những câu nói này thoạt nghe có vẻ lịch sự, sang trọng, nhưng thực chất lại là cách ngã giá trắng trợn và vô nhân tính. Và cuối cùng, sự đê tiện của hắn càng hiện rõ qua câu mặc cả bẩn thỉu:
“Cò kè bớt một, thêm hai
Giờ lâu ngã giá vàng ngoài bốn trăm.”
Từng lời nói “cò kè” đầy hèn hạ cho thấy rõ rằng đây không phải là một cuộc dạm hỏi đúng nghĩa mà là một cuộc mua bán người đầy trắng trợn, phơi bày bản chất xấu xa, ghê tởm của Mã Giám Sinh.
Đối lập với Mã Giám Sinh là hình ảnh Thúy Kiều – cô gái tài sắc vẹn toàn nhưng lại rơi vào cảnh ngộ éo le. Kiều không còn là người con gái sống trong hạnh phúc của mối tình đầu, mà trở thành món hàng bị mua bán. Nàng phải đối mặt với sự đau đớn, nhục nhã, vừa xót xa cho gia đình, vừa uất ức trước số phận:
“Nỗi mình thêm tức nỗi nhà
Ngừng hoa bỗng thẹn, trông gương mặt dày”
Kiều cảm thấy nhục nhã, không dám đối diện với chính mình khi nhận ra nhân phẩm của mình bị chà đạp, trong khi mụ mối vô tình giới thiệu Kiều như một món hàng, buộc nàng phải biểu diễn đàn ca để thỏa mãn khách mua. Từng bước, Kiều trở nên tuyệt vọng, tâm trạng như chiếc lá trước gió, như cánh hoa tàn héo trước sương gió cuộc đời.
Trong màn kịch này, dưới sự ép buộc của Mã Giám Sinh và mụ mối, Kiều trở thành một cái máy vô hồn, phải tuân theo mọi đòi hỏi. Dù bán mình là sự lựa chọn của nàng để cứu cha và em, nhưng nỗi đau đớn của việc phải đối diện với cảnh mua bán thân thể và nhân phẩm là điều nàng không thể chịu đựng nổi.
Nguyễn Du đã khắc họa hình ảnh Kiều với sự im lặng đau thương, nhưng đằng sau sự im lặng ấy là nỗi tủi nhục ê chề, là sự thức tỉnh về nhân phẩm của một con người bị xã hội chà đạp. Nàng đau đớn cho tình duyên dang dở, cho gia đình bị vu oan, và nỗi đau ấy bao trùm toàn bộ tâm trạng của Kiều:
“Thềm hoa một bước, lệ hoa mấy hàng”
Nguyễn Du đã ví cảnh bán người như cảnh “cành hoa đem bán cho thuyền lái buôn”. Bằng ngòi bút sắc bén, ông không chỉ khắc họa tính cách của Mã Giám Sinh mà còn tố cáo thế lực tàn bạo đã chà đạp lên tài sắc và nhân phẩm của người phụ nữ. Đồng thời, ông bộc lộ sự đồng cảm sâu sắc với Thúy Kiều, người con gái tài sắc phải chịu đựng quá nhiều đau khổ từ xã hội bất công và nhẫn tâm.
Phân tích Mã Giám Sinh mua Kiều không chỉ giúp học sinh hiểu thêm về nghệ thuật xây dựng nhân vật của Nguyễn Du mà còn giúp cảm nhận sâu sắc nỗi đau của Thúy Kiều. Tham khảo các bài văn mẫu là cách hiệu quả để nắm bắt nội dung và phương pháp làm bài, đồng thời giúp học sinh tự tin hơn trong quá trình học tập và thi cử.
Tôi là Nguyễn Thúy, một người đam mê văn học và luôn khao khát chia sẻ kiến thức với cộng đồng. Sinh ra và lớn lên tại Hà Nội, tôi tốt nghiệp ngành Văn học tại Đại học Quốc gia Hà Nội. Hiện tại, tôi chuyên cung cấp thông tin về văn học, từ các tác giả, tác phẩm kinh điển đến những xu hướng mới. Tôi hy vọng thông qua những bài viết và nghiên cứu của mình, độc giả sẽ hiểu sâu hơn về thế giới văn chương đa dạng và phong phú.
Bình Luận