Hướng dẫn soạn bài Thực hành tiếng việt trang 54,55– Sách Cánh Diều lớp 10 tập 2 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

1. (Trang 54- Sách Cánh Diều lớp 10 tập 2)

Bộ phận chêm xen trong hai câu:

• Câu a: “phía trong nhô cao một tháp xi măng lênh khênh”
• Câu b: “rất có thể là ngày hôm nay”

Giống nhau:

• Cả hai bộ phận chêm xen đều là những cụm từ có chức năng trạng ngữ, bổ sung ý nghĩa cho câu.
• Cả hai bộ phận chêm xen đều được đặt giữa hai dấu phẩy.

Khác nhau:

• Câu a: Bộ phận chêm xen “phía trong” bổ sung thông tin về vị trí của tháp xi măng.
• Câu b: Bộ phận chêm xen “rất có thể là ngày hôm nay” bổ sung thông tin về mức độ chắc chắn của sự kiện “các binh đoàn bộ binh sẽ tiến vào nội đô”.

Phân tích tác dụng của bộ phận chêm xen:

• Câu a: Bộ phận chêm xen “phía trong” giúp người đọc hình dung được vị trí của tháp xi măng. Tháp xi măng được đặt ở phía trong cổng sắt xiêu vẹo, tạo nên một không gian hẹp và chật chội. Điều này góp phần tạo nên không khí căng thẳng, hồi hộp của buổi sáng trước ngày giải phóng.
• Câu b: Bộ phận chêm xen “rất có thể là ngày hôm nay” giúp người đọc hiểu rằng sự kiện “các binh đoàn bộ binh sẽ tiến vào nội đô” sắp xảy ra. Đây là một sự kiện quan trọng, đánh dấu sự kết thúc của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

2. (Trang 55- Sách Cánh Diều lớp 10 tập 2)

a) Trước hết, người Hà Nội, kết quả của tinh hoa bốn phương tụ hội, đua trì, đua tài học hỏi người ngoài và nâng cao nên trở thành những người Việt Nam lao động giỏi, làm thợ giỏi, làm thầy cũng giỏ (Trần Quốc Vượng)

Bộ phận chêm xen: “đua trì, đua tài”

Chức năng: Trạng ngữ, bổ sung ý nghĩa cho động từ “học hỏi”.

Tác dụng:

• Bổ sung thông tin về cách thức học hỏi của người Hà Nội.
• Tạo nên giọng điệu sôi nổi, hào hứng, thể hiện niềm tự hào của tác giả về người Hà Nội.

b) Chèo buông, đò ngang trôi theo dòng xuôi về phía hạ nguồn. Ông và đi, một già một trẻ, một lành lặn, một thương tật tựa đỡ vào nhau. Bóng đi và ông in trên mặt sống lẫn trong bóng chiều chảy đó. (Sương Nguyệt Minh)

Bộ phận chêm xen: “một già một trẻ, một lành lặn, một thương tật”

Chức năng: Trạng ngữ, bổ sung ý nghĩa cho động từ “tựa đỡ”.

Tác dụng:

• Bổ sung thông tin về hai người đàn ông đang tựa đỡ nhau.
• Tạo nên sự đối lập về tuổi tác, sức khỏe, tạo nên sự xúc động, cảm thương cho người đọc.

c) Các chiến sĩ trình sát của tôi khá đấy. Tôi cũng đã thấy đôi điều ngờ ngợ và giờ đây thì rất nhanh, như một phản ứng nghề nghiệp, tất cả các dữ kiện được xâu lại để bật lên thông tin chủ yếu này, ma xơ Giám đốc đã giấu ai đó – những ai đó – trong nhà nguyện kia vào lúc chúng tôi vừa hành quân đến đây. Ai? (Vũ Cao Phan)

Bộ phận chêm xen: “như một phản ứng nghề nghiệp”

Chức năng: Trạng ngữ, bổ sung ý nghĩa cho động từ “bật lên”.

Tác dụng:

• Bổ sung thông tin về nguyên nhân khiến tác giả đưa ra nhận định của mình.
• Tạo nên sự thuyết phục, hợp lý cho nhận định của tác giả.

3. (Trang 55- Sách Cánh Diều lớp 10 tập 2)

a) Cô gái như chùm hoa lặng lẽ Nhờ hương thơm nói hộ tình yêu (Anh vô tình anh chẳng biết điều Tôi đã đến với anh rồi đấy…). (Phan Thị Thanh Nhàn)

Bộ phận chêm xen: “(Anh vô tình anh chẳng biết điều)”

Chức năng: Trạng ngữ, bổ sung ý nghĩa cho câu thơ.

Tác dụng:

• Bổ sung thông tin về tâm trạng của người con gái.
• Thể hiện sự thất vọng, buồn bã của người con gái khi người yêu không nhận ra tình cảm của mình.

Trong câu thơ, người con gái như một bông hoa lặng lẽ, đang thầm mong tình yêu của mình được đáp lại. Nhưng người yêu của cô lại vô tình, không hề biết điều. Điều này khiến người con gái cảm thấy thất vọng, buồn bã. Cô muốn nói lên tình cảm của mình, nhưng lại không dám. Cô chỉ có thể nhờ hương thơm của mình nói hộ.

b) Chí Phèo hình như đã trông thấy trước tuổi già của hắn, đói rét và ốm đau, và cô độc, cái này còn đáng sợ hơn đói rét và ốm đau. (Nam Cao)

Bộ phận chêm xen: “cái này còn đáng sợ hơn đói rét và ốm đau”

Chức năng: Trạng ngữ, bổ sung ý nghĩa cho câu văn.

Tác dụng:

• Bổ sung thông tin về nỗi sợ hãi của Chí Phèo.
• Thể hiện sự tuyệt vọng, bế tắc của Chí Phèo.

4. (Trang 55- Sách Cánh Diều lớp 10 tập 2)

Đoạn văn:

Trong đêm tối tĩnh lặng của núi rừng, tiếng suối chảy róc rách (như tiếng hát của nàng tiên) hòa cùng tiếng gió vi vu (như tiếng đàn của ông tiên) tạo nên một bản hòa tấu tuyệt vời.

Nhận xét:

Trong đoạn văn trên, tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ chêm xen để bổ sung ý nghĩa cho câu văn. Cụ thể, bộ phận chêm xen “(như tiếng hát của nàng tiên)” và “(như tiếng đàn của ông tiên)” đã giúp người đọc hình dung được vẻ đẹp và sự thi vị của tiếng suối chảy và tiếng gió vi vu. Tiếng suối chảy róc rách như tiếng hát của nàng tiên, êm dịu, ngọt ngào; tiếng gió vi vu như tiếng đàn của ông tiên, du dương, huyền ảo. Sự kết hợp của hai âm thanh này đã tạo nên một bản hòa tấu tuyệt vời, mang đến cho người nghe cảm giác thư thái, bình yên.

Biện pháp tu từ chêm xen trong đoạn văn đã góp phần làm cho câu văn trở nên sinh động, hấp dẫn hơn, đồng thời giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên một cách chân thực và sâu sắc hơn.

 Với những hướng dẫn soạn bài Thực hành tiếng việt trang 54,55 – Sách Cánh Diều lớp 10 tập 2 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.