Hướng dẫn soạn bài Đọc hiểu văn bản trang 119 – Sách Cánh Diều lớp 10 tập 1 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Câu 1: (Trang 119- Sách Cánh Diều lớp 10 tập 1)

Câu 2. Nêu tên các văn bản đọc hiểu tiêu biểu cho mỗi thể loại truyện trong sách Ngữ văn 10, tập một và chỉ ra đặc điểm tiêu biểu cần chú ý khi đọc mỗi thể loại đó.

Truyện Kiều | Truyện thơ |

* Xây dựng nhân vật có tính cách, phẩm chất vừa có tính hiện thực vừa có tính lãng mạn, trữ tình.

* Kết cấu truyện phức tạp, đan xen nhiều tuyến nhân vật, cốt truyện.

* Ngôn ngữ truyện giàu hình ảnh, biểu cảm, mang đậm màu sắc trữ tình, lãng mạn.

| Tắt đèn | Tiểu thuyết hiện thực phê phán |

* Xây dựng nhân vật có tính cách, phẩm chất vừa có tính điển hình vừa có tính cá thể.

* Kết cấu truyện chặt chẽ, logic, thể hiện sự am hiểu sâu sắc về đời sống xã hội của tác giả.

* Ngôn ngữ truyện giản dị, mộc mạc, chân thực, mang đậm màu sắc hiện thực.

| Lão Hạc | Truyện ngắn hiện thực |

* Xây dựng nhân vật có tính cách, phẩm chất vừa có tính điển hình vừa có tính cá thể.

* Kết cấu truyện đơn giản, chặt chẽ, thể hiện sự am hiểu sâu sắc về đời sống tâm lí của con người.

* Ngôn ngữ truyện giản dị, mộc mạc, chân thực, mang đậm màu sắc hiện thực.

Đặc điểm tiêu biểu cần chú ý khi đọc mỗi thể loại truyện

• Truyện truyền kì:
  • Xây dựng nhân vật có tính cách, phẩm chất vừa có tính hiện thực vừa có tính ước lệ, lí tưởng hóa.
  • Kết cấu truyện chặt chẽ, hợp lí, có nhiều chi tiết kì ảo, hoang đường.
  • Ngôn ngữ truyện giàu hình ảnh, biểu cảm, mang đậm màu sắc dân gian.
• Truyện thơ:
  • Xây dựng nhân vật có tính cách, phẩm chất vừa có tính hiện thực vừa có tính lãng mạn, trữ tình.
  • Kết cấu truyện phức tạp, đan xen nhiều tuyến nhân vật, cốt truyện.
  • Ngôn ngữ truyện giàu hình ảnh, biểu cảm, mang đậm màu sắc trữ tình, lãng mạn.
• Tiểu thuyết hiện thực phê phán:
  • Xây dựng nhân vật có tính cách, phẩm chất vừa có tính điển hình vừa có tính cá thể.
  • Kết cấu truyện chặt chẽ, logic, thể hiện sự am hiểu sâu sắc về đời sống xã hội của tác giả.
  • Ngôn ngữ truyện giản dị, mộc mạc, chân thực, mang đậm màu sắc hiện thực.
• Truyện ngắn hiện thực:
  • Xây dựng nhân vật có tính cách, phẩm chất vừa có tính điển hình vừa có tính cá thể.
  • Kết cấu truyện đơn giản, chặt chẽ, thể hiện sự am hiểu sâu sắc về đời sống tâm lí của con người.
  • Ngôn ngữ truyện giản dị, mộc mạc, chân thực, mang đậm màu sắc hiện thực.

Câu 3. Nêu đặc điểm chung về nội dung và hình thức của các văn bản thơ được học trong sách Ngữ văn 10, tập một. Xác định các điểm cần chú ý về cách đọc hiểu các văn bản thơ này.

Đặc điểm chung về nội dung của các văn bản thơ được học trong sách Ngữ văn 10, tập một:

Các văn bản thơ được học trong sách Ngữ văn 10, tập một chủ yếu thể hiện những nội dung sau:

• Tình yêu quê hương, đất nước:
  • Thu hứng (Bài 1) – Nguyễn Khuyến: Tình yêu quê hương, đất nước bình dị, chân thành của nhà thơ.
  • Chiều tối – Hồ Chí Minh: Tình yêu quê hương, đất nước tha thiết, sâu nặng của nhà thơ.
  • Đoàn thuyền đánh cá – Huy Cận: Tình yêu quê hương, đất nước tươi đẹp, trù phú của nhà thơ.
• Tình yêu thiên nhiên:
  • Thu điếu – Nguyễn Khuyến: Tình yêu thiên nhiên bình dị, chân thành của nhà thơ.
  • Bài ca dao về tình yêu quê hương – Dân gian: Tình yêu thiên nhiên tha thiết, gắn bó của người dân lao động.
• Tình yêu lứa đôi:
  • Tự tình (Bài 2) – Hồ Xuân Hương: Tình yêu lứa đôi tha thiết, mãnh liệt nhưng cũng đầy trắc trở, éo le của người phụ nữ.
• Nỗi niềm tâm sự:
  • Tràng giang – Huy Cận: Nỗi buồn, cô đơn, lạc lõng của con người trước vũ trụ bao la, mênh mông.
• Tư tưởng, triết lí:
  • Chiếu dời đô – Lý Công Uẩn: Tư tưởng trọng dân, trọng đất nước, trọng văn hiến của Lý Công Uẩn.
  • Bình Ngô đại cáo – Nguyễn Trãi: Tư tưởng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc, niềm tự hào về những chiến thắng của dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống quân Minh.

Đặc điểm chung về hình thức của các văn bản thơ được học trong sách Ngữ văn 10, tập một:

Các văn bản thơ được học trong sách Ngữ văn 10, tập một chủ yếu sử dụng thể thơ Đường luật, thể thơ lục bát, thể thơ tự do,… Các thể thơ này có những đặc điểm riêng về số câu, vần, nhịp,… Tuy nhiên, các văn bản thơ này đều có những đặc điểm chung về hình thức như sau:

• Sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm: Ngôn ngữ thơ là ngôn ngữ nghệ thuật, được sử dụng một cách đặc biệt, nhằm tạo ra những hình ảnh, biểu cảm sinh động, hấp dẫn, giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của nội dung tác phẩm.
• Sử dụng các biện pháp tu từ: Các biện pháp tu từ thường được sử dụng trong thơ nhằm tạo ra những hiệu quả nghệ thuật nhất định, giúp người đọc hiểu và cảm nhận được sâu sắc hơn nội dung tác phẩm.

Các điểm cần chú ý về cách đọc hiểu các văn bản thơ:

Để đọc hiểu các văn bản thơ, cần chú ý đến những điểm sau:

• Xác định nội dung và nghệ thuật của tác phẩm: Nội dung của tác phẩm là những gì tác giả muốn thể hiện qua tác phẩm, bao gồm chủ đề, tư tưởng, tình cảm,… Nghệ thuật của tác phẩm là cách thức thể hiện nội dung của tác phẩm, bao gồm ngôn ngữ, hình ảnh, nhịp điệu,…
• Tìm hiểu hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm: Hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm có thể giúp người đọc hiểu được nội dung và nghệ thuật của tác phẩm một cách sâu sắc hơn.
• Phân tích các yếu tố nghệ thuật của tác phẩm: Phân tích các yếu tố nghệ thuật của tác phẩm giúp người đọc hiểu và cảm nhận được vẻ đẹp của nội dung tác phẩm.

Câu 4. Bài 3 yêu cầu đọc hiểu văn bản tuồng, chèo có gì giống và khác so với các bài đọc hiểu truyện và thơ trong sách Ngữ văn 10, tập một?

Giống nhau:

• Đều là những văn bản văn học, có nội dung và nghệ thuật riêng.
• Đều cần được đọc hiểu một cách toàn diện, bao gồm nội dung, nghệ thuật, hoàn cảnh sáng tác,…

Khác nhau:

• Thể loại: Tuồng, chèo là các thể loại sân khấu, còn truyện và thơ là các thể loại văn học viết.
• Nội dung: Tuồng, chèo thường phản ánh những vấn đề mang tính xã hội, lịch sử, còn truyện và thơ có thể phản ánh nhiều vấn đề khác nhau, không chỉ giới hạn ở những vấn đề mang tính xã hội, lịch sử.
• Hình thức: Tuồng, chèo sử dụng ngôn ngữ sân khấu, bao gồm lời thoại, hành động, âm nhạc, ánh sáng,…, còn truyện và thơ sử dụng ngôn ngữ văn học, chủ yếu là lời văn.
• Cách đọc hiểu: Để đọc hiểu văn bản tuồng, chèo, cần chú ý đến những điểm sau:
  • Xác định nội dung và nghệ thuật của tác phẩm: Nội dung của tác phẩm là những gì tác giả muốn thể hiện qua tác phẩm, bao gồm chủ đề, tư tưởng, tình cảm,… Nghệ thuật của tác phẩm là cách thức thể hiện nội dung của tác phẩm, bao gồm ngôn ngữ, hình ảnh, nhịp điệu,…, cũng như các yếu tố sân khấu như lời thoại, hành động, âm nhạc, ánh sáng,…
  • Tìm hiểu hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm: Hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm có thể giúp người đọc hiểu được nội dung và nghệ thuật của tác phẩm một cách sâu sắc hơn.
  • Phân tích các yếu tố nghệ thuật của tác phẩm: Phân tích các yếu tố nghệ thuật của tác phẩm giúp người đọc hiểu và cảm nhận được vẻ đẹp của nội dung tác phẩm.

Với những hướng dẫn soạn bài Đọc hiểu văn bản trang 119 – Sách Cánh Diều lớp 10 tập 1 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.