Soạn bài Vội vàng - Ngữ Văn Lớp 11

Hướng dẫn Soạn bài Vội vàng chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Phần đọc – hiểu văn bản

Câu 1 (trang 23 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 2):

Bài thơ Vội vàng có thể chia làm 3 đoạn:

Đoạn 1 (4 câu đầu): Giới thiệu về tâm trạng vội vàng, hối hả của nhân vật trữ tình.

Câu 1: “Tôi muốn tắt nắng đi Cho màu đừng nhạt mất Tôi muốn buộc gió lại Cho hương đừng bay đi”

Ba câu thơ đầu là những lời bộc bạch của nhân vật trữ tình về tâm trạng vội vàng, hối hả của mình. Người thi sĩ muốn tắt nắng, buộc gió lại để giữ lại những vẻ đẹp của thiên nhiên, của cuộc sống. Điều này cho thấy, nhân vật trữ tình có một niềm yêu đời, yêu thiên nhiên tha thiết.

Câu 2: “Mây cao chót vót Nước biếc sầu giăng”

Câu thơ thứ hai tả cảnh thiên nhiên tươi đẹp nhưng lại mang nỗi buồn man mác. Điều này càng khiến cho tâm trạng vội vàng, hối hả của nhân vật trữ tình trở nên rõ nét hơn.

Đoạn 2 (8 câu tiếp theo): Nêu nguyên nhân của tâm trạng vội vàng, hối hả.

Câu 3: “Là vì lòng tôi rộng quá Mà lượng trời cứ chật”

Câu thơ này thể hiện tâm trạng bất mãn của nhân vật trữ tình. Người thi sĩ cảm thấy lòng mình quá rộng lớn, nhưng cuộc đời thì quá chật chội. Điều này khiến cho ông cảm thấy ngột ngạt, uất ức.

Câu 4: “Không thể nào cắt nghĩa Tình yêu cho vừa”

Câu thơ này thể hiện sự bất lực của nhân vật trữ tình trước tình yêu cuộc sống. Người thi sĩ cảm thấy tình yêu cuộc sống của mình quá lớn lao, không thể nào diễn tả hết bằng lời.

Câu 5: “Có phải thỉnh thoảng Một mình mình ta Giữa đám đông nhạt nhẽo Ta vẫn là ta”

Câu thơ này thể hiện sự cô đơn, lạc lõng của nhân vật trữ tình giữa cuộc đời. Người thi sĩ cảm thấy mình là một kẻ khác biệt, không hòa nhập được với đám đông.

Câu 6: “Dẫu khi đã biết Chẳng bao giờ nữa Có thể nào là trẻ mãi Thì ta vẫn là trẻ”

Câu thơ này thể hiện khát vọng của nhân vật trữ tình được trẻ mãi. Người thi sĩ muốn sống hết mình, tận hưởng trọn vẹn những vẻ đẹp của cuộc sống.

Câu 7: “Ta muốn đi chơi Hôm nay, mai, ngày mai Tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại”

Câu thơ này thể hiện thái độ sống gấp gáp, vội vàng của nhân vật trữ tình. Người thi sĩ muốn tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn, không bỏ lỡ bất cứ khoảnh khắc nào.

Đoạn 3 (4 câu cuối): Khẳng định niềm tin của nhân vật trữ tình vào tương lai.

Câu 8: “Nhưng biết bao giờ Tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại Còn trời xanh bao la Dẫu khi đã rày Còn của bao người Còn của bao người nữa Mới bắt đầu cuộc đời”

Câu thơ thứ tám là lời nhắc nhở của nhân vật trữ tình tới những người trẻ tuổi. Người thi sĩ muốn nhắn nhủ rằng, tuổi trẻ là thứ quý giá, không thể nào lấy lại được. Vì vậy, hãy sống hết mình, tận hưởng trọn vẹn những vẻ đẹp của cuộc sống khi còn trẻ.

Câu 9: “Ta muốn uống say Cho say sưa với đời Cho quên đi trăm ngàn Lòng người và đất trời”

Câu thơ thứ chín thể hiện khát vọng được sống hết mình, tận hưởng trọn vẹn những vẻ đẹp của cuộc sống. Người thi sĩ muốn quên đi những buồn phiền, lo toan của cuộc sống để sống trọn vẹn với hiện tại.

Câu 10: “Rồi đến chết Ruột gan lại vỡ tan Biết là ta không chết Chưa đi hết cuộc đời”

Câu thơ thứ mười thể hiện niềm tin của nhân vật trữ tình vào tương lai. Người thi sĩ tin rằng, dù có chết đi thì linh hồn vẫn còn mãi, vẫn tiếp tục được sống, được tận hưởng những vẻ đẹp của cuộc sống.

Tóm lại, bài thơ Vội vàng là một bài thơ tiêu biểu cho phong.

Câu 2 (trang 23 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 2):

Xuân Diệu cảm nhận về thời gian như thế nào?

Xuân Diệu cảm nhận về thời gian một cách rất mới mẻ và độc đáo. Ông cảm nhận thời gian theo quan niệm tuyến tính, một đi không trở lại. Thời gian trôi qua như dòng nước chảy, không thể nào nắm bắt được.

Trong bài thơ Vội vàng, Xuân Diệu đã thể hiện cảm nhận về thời gian qua những hình ảnh, ngôn từ giàu sức gợi:

“Tôi muốn tắt nắng đi Cho màu đừng nhạt mất Tôi muốn buộc gió lại Cho hương đừng bay đi”

“Mây cao chót vót Nước biếc sầu giăng”

“Là vì lòng tôi rộng quá Mà lượng trời cứ chật”

“Không thể nào cắt nghĩa Tình yêu cho vừa”

“Có phải thỉnh thoảng Một mình mình ta Giữa đám đông nhạt nhẽo Ta vẫn là ta”

“Dẫu khi đã biết Chẳng bao giờ nữa Có thể nào là trẻ mãi Thì ta vẫn là trẻ”

“Ta muốn đi chơi Hôm nay, mai, ngày mai Tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại”

Tóm lại, Xuân Diệu cảm nhận về thời gian một cách rất mới mẻ và độc đáo. Ông cảm nhận thời gian theo quan niệm tuyến tính, một đi không trở lại. Thời gian trôi qua như dòng nước chảy, không thể nào nắm bắt được. Chính vì vậy, nhà thơ có tâm trạng vội vàng, cuống quýt trước sự trôi qua nhanh chóng của thời gian.

Vì sao nhà thơ có tâm trạng vội vàng, cuống quýt trước sự trôi qua nhanh chóng của thời gian?

Tâm trạng vội vàng, cuống quýt của nhà thơ trước sự trôi qua nhanh chóng của thời gian xuất phát từ những nguyên nhân sau:

Trước hết, nhà thơ có một tình yêu cuộc sống tha thiết. Ông cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên, của cuộc sống và muốn tận hưởng trọn vẹn những vẻ đẹp ấy. Tuy nhiên, thời gian cứ trôi đi một cách nhanh chóng, khiến cho nhà thơ cảm thấy tiếc nuối, lo sợ.
Bên cạnh đó, nhà thơ còn là một người trẻ tuổi. Tuổi trẻ là quãng thời gian đẹp đẽ nhất của đời người, là thời gian để tận hưởng những gì tươi đẹp nhất của cuộc sống. Tuy nhiên, thời gian tuổi trẻ lại trôi qua rất nhanh chóng. Điều này khiến cho nhà thơ cảm thấy tiếc nuối, muốn níu giữ thời gian.
Cuối cùng, nhà thơ cũng là một người có khát vọng sống mãnh liệt. Ông muốn sống trọn vẹn từng giây, từng phút của cuộc đời. Tuy nhiên, thời gian cứ trôi đi một cách vô tình, khiến cho nhà thơ cảm thấy gấp gáp, cuống quýt.

Câu 3 (trang 23 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 2):

Hình ảnh thân thiện sự sống quen thuộc được tác giả cảm nhận và diễn tả như thế nào?

Trong bài thơ Vội vàng, Xuân Diệu đã cảm nhận và diễn tả hình ảnh thân thiện sự sống quen thuộc một cách rất mới mẻ và độc đáo.

Trước hết, nhà thơ cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên, của cuộc sống một cách rất tinh tế và sâu sắc. Ông không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên ở những hình ảnh lớn lao, kì vĩ mà còn cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên ở những hình ảnh nhỏ bé, thân quen.
**Ví dụ như, ở câu thơ “Của ong bướm chung tình đơm nở”, Xuân Diệu đã cảm nhận được vẻ đẹp của tình yêu đôi lứa qua hình ảnh ong bướm. Đây là một hình ảnh rất quen thuộc trong cuộc sống của con người, nhưng Xuân Diệu đã nhìn thấy được vẻ đẹp của tình yêu trong hình ảnh ấy.
**Hay ở câu thơ “Này đây ánh sáng chớp hàng mi”, Xuân Diệu đã cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên qua hình ảnh ánh sáng mặt trời. Đây cũng là một hình ảnh rất quen thuộc trong cuộc sống của con người, nhưng Xuân Diệu đã nhìn thấy được vẻ đẹp của ánh sáng trong hình ảnh ấy.
Thứ hai, nhà thơ cảm nhận được sự sống một cách rất nồng nhiệt, mãnh liệt. Ông không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp của sự sống mà còn cảm nhận được sức sống căng tràn, tươi trẻ của sự sống.
**Ví dụ như, ở câu thơ “Của yến anh chở nước đầy giỏ”, Xuân Diệu đã cảm nhận được sức sống của thiên nhiên qua hình ảnh yến anh. Đây là một hình ảnh rất quen thuộc trong cuộc sống của con người, nhưng Xuân Diệu đã nhìn thấy được sức sống của thiên nhiên trong hình ảnh ấy.
**Hay ở câu thơ “Có gió se sắt lá lanh”, Xuân Diệu đã cảm nhận được sức sống của thiên nhiên qua hình ảnh gió se. Đây cũng là một hình ảnh rất quen thuộc trong cuộc sống của con người, nhưng Xuân Diệu đã nhìn thấy được sức sống của thiên nhiên trong hình ảnh ấy.

Tóm lại, Xuân Diệu đã cảm nhận và diễn tả hình ảnh thân thiện sự sống quen thuộc một cách rất mới mẻ và độc đáo. Ông không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên, của cuộc sống mà còn cảm nhận được sức sống căng tràn, tươi trẻ của sự sống.

Những nét mới trong quan niệm của Xuân Diệu về cuộc sống tuổi trẻ và hạnh phúc

Trước hết, Xuân Diệu có một quan niệm mới về cuộc sống. Ông cho rằng cuộc sống là một món quà quý giá, cần phải được tận hưởng trọn vẹn.
**Ví dụ như, ở câu thơ “Tôi muốn tắt nắng đi/ Cho màu đừng nhạt mất”, Xuân Diệu đã thể hiện quan niệm của mình về cuộc sống. Ông muốn giữ lại những vẻ đẹp của cuộc sống, không muốn để chúng phai nhạt.
Thứ hai, Xuân Diệu có một quan niệm mới về tuổi trẻ. Ông cho rằng tuổi trẻ là quãng thời gian đẹp đẽ nhất của đời người, là thời gian để tận hưởng những gì tươi đẹp nhất của cuộc sống.
**Ví dụ như, ở câu thơ “Tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại”, Xuân Diệu đã thể hiện quan niệm của mình về tuổi trẻ. Ông cho rằng tuổi trẻ chỉ có một lần, cần phải được tận hưởng trọn vẹn.
Cuối cùng, Xuân Diệu có một quan niệm mới về hạnh phúc. Ông cho rằng hạnh phúc là được tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn, không bỏ lỡ bất cứ khoảnh khắc nào.
**Ví dụ như, ở câu thơ “Ta muốn ôm cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn”, Xuân Diệu đã thể hiện quan niệm của mình về hạnh phúc. Ông muốn tận hưởng tất cả những gì tươi đẹp nhất của cuộc sống.

Tóm lại, Xuân Diệu có những quan niệm mới về cuộc sống, tuổi trẻ và hạnh phúc. Những quan niệm này thể hiện tình yêu cuộc sống tha thiết và khát vọng sống mãnh liệt của nhà thơ.

Câu 4 (trang 23 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 2):

Đặc điểm của hình ảnh ngôn từ nhịp điệu trong đoạn thơ ở cuối bài thơ

Đoạn thơ ở cuối bài Vội vàng là đoạn thơ thể hiện rõ nhất những cảm xúc, suy tư của nhà thơ về cuộc sống, tuổi trẻ và hạnh phúc. Đoạn thơ có những đặc điểm nổi bật về hình ảnh, ngôn từ và nhịp điệu như sau:

Về hình ảnh:

Đoạn thơ sử dụng nhiều hình ảnh mang tính biểu tượng cao, thể hiện quan niệm mới mẻ của Xuân Diệu về cuộc sống, tuổi trẻ và hạnh phúc.

Về ngôn từ:

Đoạn thơ sử dụng ngôn từ giàu sức gợi, giàu cảm xúc, thể hiện được tâm trạng vội vàng, cuống quýt của nhà thơ.

Về nhịp điệu:

Đoạn thơ có nhịp điệu gấp gáp, hối hả, thể hiện tâm trạng vội vàng, cuống quýt của nhà thơ.

Hình ảnh sáng tạo mới mẻ nhất của Xuân Diệu trong đoạn thơ ở cuối bài

Trong đoạn thơ ở cuối bài Vội vàng, Xuân Diệu đã sáng tạo ra nhiều hình ảnh mới mẻ, độc đáo, thể hiện quan niệm mới mẻ của ông về cuộc sống, tuổi trẻ và hạnh phúc. Trong đó, có thể kể đến một số hình ảnh tiêu biểu như:

“Ta muốn ôm cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn”: Đây là một hình ảnh thể hiện khát vọng sống mãnh liệt của nhà thơ. Nhà thơ muốn tận hưởng tất cả những gì tươi đẹp nhất của cuộc sống, ngay cả những gì còn mới mẻ, chưa được khám phá.
“Cho no nê thanh sắc của thời tươi”: Đây là một hình ảnh thể hiện khát vọng hưởng thụ cuộc sống của nhà thơ. Nhà thơ muốn tận hưởng trọn vẹn những vẻ đẹp của cuộc sống, không bỏ sót bất cứ thứ gì.
“Rồi cứ thế bay đi cao mãi mãi”: Đây là một hình ảnh thể hiện khát vọng vươn tới những giá trị cao đẹp của nhà thơ. Nhà thơ muốn sống một cuộc đời ý nghĩa, để lại dấu ấn cho đời.

Trong số những hình ảnh trên, tôi cho rằng hình ảnh “Ta muốn ôm cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn” là hình ảnh sáng tạo mới mẻ nhất của Xuân Diệu. Hình ảnh này thể hiện khát vọng sống mãnh liệt của nhà thơ một cách vô cùng táo bạo và mới mẻ. Nhà thơ không chỉ muốn tận hưởng những gì đã có sẵn trong cuộc sống mà còn muốn tận hưởng cả những gì còn mới mẻ, chưa được khám phá. Điều này thể hiện quan niệm sống tích cực, chủ động của nhà thơ.

Phần luyện tập

Câu hỏi (trang 23 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 2):

– Trong cảm nhận và diễn tả của Xuân Diệu, thiên nhiên cùng sự sống quen thuộc hiện lên mới mẻ, sống động, tươi đẹp, tràn đầy màu sắc, thanh âm và niềm vui.

– Cảnh vật hiện lên mới mẻ, độc đáo qua cách diễn tả mới lạ.

– Nét mới trong quan niệm của Xuân Diệu về cuộc sống, tuổi trẻ và hạnh phúc: giữa cuộc đời hương sắc, tuổi trẻ và tình yêu là những điều quý giá nhất của con người.

Với những hướng dẫn Soạn bài Vội vàng chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.