Trong chương trình Ngữ văn 9 – Cánh diều, bài “Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ” là một cơ hội để học sinh thể hiện cảm nhận cá nhân về một tác phẩm thơ ca. Việc “Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ” giúp các em không chỉ rèn luyện kỹ năng viết mà còn bày tỏ những cảm xúc, suy nghĩ sâu sắc của mình trước vẻ đẹp của ngôn từ và ý nghĩa của bài thơ.
Thực hành viết theo các bước
Chuẩn bị
Nội dung bài thơ “Chiều xuân” của Anh Thơ:
Bài thơ “Chiều xuân” khắc họa khung cảnh yên bình và trữ tình của làng quê vào buổi chiều mùa xuân. Tác giả sử dụng những hình ảnh đặc trưng của làng quê như cánh đồng, bến đò, hoa xoan để tạo nên một bức tranh thiên nhiên sống động và thanh bình.
Yếu tố nội dung và nghệ thuật đặc sắc của bài thơ:
- Nội dung: Bài thơ gợi lên sự yên bình và vẻ đẹp của làng quê Việt Nam vào mùa xuân, đặc biệt là vào buổi chiều, khi mọi thứ dường như lắng đọng, tạo nên một không gian trữ tình và đầy chất thơ.
- Nghệ thuật: Nghệ thuật miêu tả trong bài thơ rất tinh tế, sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, gợi cảm, kết hợp với nhịp điệu nhẹ nhàng, tạo nên cảm giác thư thái và êm đềm.
Tìm ý và lập dàn ý
Tìm ý
Yếu tố đặc sắc nhất của bài thơ “Chiều xuân”:
Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên là yếu tố đặc sắc nhất của bài thơ “Chiều xuân”. Tác giả Anh Thơ đã khéo léo sử dụng những hình ảnh gần gũi của làng quê để tạo nên bức tranh chiều xuân vừa đẹp đẽ, vừa bình yên.
Yếu tố đó được thể hiện qua dòng thơ hoặc khổ thơ nào?
Yếu tố này được thể hiện rõ qua những dòng thơ miêu tả cảnh vật như:
- “Mưa bụi êm êm trên bến vắng, Đò biếng lười nằm mặc nước sông trôi;”
- “Ngoài đường đê cỏ non tràn biếc cỏ, Đàn sáo đen sà xuống mổ vu vơ.”
Những dòng thơ này sử dụng hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt Nam, kết hợp với nhịp điệu nhẹ nhàng, tạo nên không gian tĩnh lặng và trữ tình.
Dòng thơ ấy gợi cho em những cảm xúc, suy nghĩ hoặc liên tưởng gì?
Dòng thơ gợi lên trong em cảm giác bình yên và thư thái. Hình ảnh mưa bụi nhẹ nhàng, đò biếng lười, cánh đồng cỏ non xanh biếc khiến em liên tưởng đến những ngày xuân tươi đẹp ở quê nhà, khi mà mọi thứ đều chậm rãi và thanh bình. Bức tranh thiên nhiên trong bài thơ như một bức tranh vẽ tay, tươi sáng và đầy sức sống nhưng cũng rất dịu dàng, gần gũi.
Dàn ý cho đoạn văn
Mở đoạn:
Giới thiệu bài thơ “Chiều xuân” của Anh Thơ và khái quát yếu tố đặc sắc của bài thơ mà em ấn tượng nhất – đó là nghệ thuật miêu tả thiên nhiên.
Thân đoạn:
- Phân tích nghệ thuật miêu tả thiên nhiên trong bài thơ, tập trung vào những hình ảnh và câu thơ tiêu biểu như “Mưa bụi êm êm trên bến vắng” và “Ngoài đường đê cỏ non tràn biếc cỏ”.
- Trình bày cảm nhận của em về sự tinh tế trong cách sử dụng ngôn ngữ của tác giả để tái hiện không gian chiều xuân với những nét chấm phá nhẹ nhàng nhưng đầy sức gợi.
- Liên hệ với cảm xúc và suy nghĩ của bản thân khi đọc những dòng thơ này, nói về sự yên bình và tĩnh lặng mà tác giả đã thành công trong việc truyền tải.
Kết đoạn:
Khẳng định lại yếu tố đặc sắc của bài thơ “Chiều xuân” và kết luận về giá trị nghệ thuật của bài thơ trong việc khắc họa vẻ đẹp của làng quê Việt Nam.
Viết đoạn văn
Bài thơ “Chiều xuân” của Anh Thơ là một tác phẩm tiêu biểu cho nghệ thuật miêu tả thiên nhiên giàu cảm xúc, đầy chất thơ. Tác giả đã khéo léo sử dụng những hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt Nam để tái hiện một khung cảnh chiều xuân bình dị nhưng đầy sức gợi.
Những dòng thơ như “Mưa bụi êm êm trên bến vắng, Đò biếng lười nằm mặc nước sông trôi,” và “Ngoài đường đê cỏ non tràn biếc cỏ, Đàn sáo đen sà xuống mổ vu vơ” đã vẽ nên một bức tranh đồng quê thanh bình, nơi mà mọi thứ dường như đang chìm trong sự tĩnh lặng, nhẹ nhàng của buổi chiều xuân.
Hình ảnh cỏ non tràn biếc, đàn sáo đen cùng với dòng nước sông trôi lững lờ không chỉ là cảnh vật, mà còn là những cảm xúc thầm lặng, sâu lắng trong lòng người. Khi đọc những câu thơ này, em như được trở về với những kỷ niệm êm đềm của tuổi thơ, nơi mà mỗi buổi chiều xuân là một khoảnh khắc tuyệt đẹp, gắn bó với thiên nhiên và cuộc sống yên bình.
Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên trong bài thơ “Chiều xuân” không chỉ đơn thuần là sự mô tả, mà còn là cách để tác giả gửi gắm tình yêu quê hương, niềm thương nhớ những giá trị xưa cũ, khiến người đọc cũng cảm thấy rung động, trân trọng từng nét đẹp giản dị của làng quê Việt Nam.
Rèn luyện kĩ năng viết
Bài thơ “Chiều xuân” của Anh Thơ là một tác phẩm tiêu biểu cho nghệ thuật miêu tả thiên nhiên giàu cảm xúc, đầy chất thơ. Tác giả đã khéo léo sử dụng những hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt Nam để tái hiện một khung cảnh chiều xuân bình dị nhưng đầy sức gợi.
Những dòng thơ như “Mưa bụi êm êm trên bến vắng, Đò biếng lười nằm mặc nước sông trôi,” và “Ngoài đường đê cỏ non tràn biếc cỏ, Đàn sáo đen sà xuống mổ vu vơ” đã vẽ nên một bức tranh đồng quê thanh bình, nơi mà mọi thứ dường như đang chìm trong sự tĩnh lặng, nhẹ nhàng của buổi chiều xuân.
Hình ảnh cỏ non tràn biếc, đàn sáo đen cùng với dòng nước sông trôi lững lờ không chỉ là cảnh vật, mà còn là những cảm xúc thầm lặng, sâu lắng trong lòng người. Khi đọc những câu thơ này, em như được trở về với những kỷ niệm êm đềm của tuổi thơ, nơi mà mỗi buổi chiều xuân là một khoảnh khắc tuyệt đẹp, gắn bó với thiên nhiên và cuộc sống yên bình.
Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên trong bài thơ “Chiều xuân” không chỉ đơn thuần là sự mô tả, mà còn là cách để tác giả gửi gắm tình yêu quê hương, niềm thương nhớ những giá trị xưa cũ, khiến người đọc cũng cảm thấy rung động, trân trọng từng nét đẹp giản dị của làng quê Việt Nam.
Chỉ ra cách thức biểu cảm đã sử dụng trong đoạn văn
Trong đoạn văn trên, em đã sử dụng cả biểu cảm trực tiếp và biểu cảm gián tiếp
Biểu cảm trực tiếp
- Sử dụng từ ngữ bộc lộ cảm xúc: Cụm từ “giàu cảm xúc, đầy chất thơ” thể hiện sự ngưỡng mộ của em đối với nghệ thuật miêu tả thiên nhiên trong bài thơ “Chiều xuân”.
- Sử dụng tình thái từ: Từ “như” trong câu “em như được trở về với những kỷ niệm êm đềm của tuổi thơ” thể hiện cảm giác gần gũi, thân thương mà bài thơ mang lại.
- Sử dụng câu cảm thán: Mặc dù không sử dụng câu cảm thán trực tiếp, nhưng các từ ngữ như “khéo léo,” “tuyệt đẹp,” “thanh bình” cũng truyền tải cảm xúc trân trọng và yêu mến đối với bài thơ và cảnh sắc được miêu tả.
Biểu cảm gián tiếp
- Kể lại, miêu tả cảnh vật: Đoạn văn kể lại và miêu tả những hình ảnh trong bài thơ như “Mưa bụi êm êm trên bến vắng,” “Đò biếng lười nằm mặc nước sông trôi,” qua đó gián tiếp thể hiện sự yên bình và sâu lắng của khung cảnh chiều xuân. Cách miêu tả này không chỉ tái hiện lại cảnh vật mà còn truyền tải cảm xúc yêu thương, gắn bó với thiên nhiên quê hương.
- Liên tưởng và tưởng tượng: Em đã sử dụng sự liên tưởng và tưởng tượng khi nói về cảm giác “được trở về với những kỷ niệm êm đềm của tuổi thơ” và “mỗi buổi chiều xuân là một khoảnh khắc tuyệt đẹp,” qua đó thể hiện tình cảm cá nhân đối với những giá trị truyền thống và vẻ đẹp của làng quê.
Kết luận: Cả hai cách thức biểu cảm trực tiếp và gián tiếp đều được kết hợp hài hòa trong đoạn văn để thể hiện cảm xúc và suy nghĩ của em về bài thơ “Chiều xuân”. Biểu cảm trực tiếp giúp truyền tải cảm xúc một cách rõ ràng, mạnh mẽ, trong khi biểu cảm gián tiếp làm tăng thêm sự sâu lắng, gợi cảm cho đoạn văn.
Qua bài “Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ” trong Ngữ văn 9 – Cánh diều, học sinh có cơ hội không chỉ phát triển khả năng diễn đạt mà còn nuôi dưỡng tình yêu đối với thơ ca. Việc ghi lại cảm nghĩ này giúp các em thấu hiểu sâu hơn giá trị của bài thơ tám chữ, đồng thời khơi dậy niềm đam mê sáng tạo trong học tập và cuộc sống.