Hướng dẫn soạn bài Tự đánh giá cuối học kì 2 Ngữ văn 12 tập 2 Cánh diều chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về bài học này.
Đọc hiểu
Câu hỏi 1: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 133)
Yếu tố nào thể hiện rõ nhất tính chất nghị luận của đoạn trích?
Gợi ý trả lời:
- Nội dung: Đoạn trích thể hiện rõ ràng thái độ, nhận thức, lập trường và quan điểm của tác giả về những giá trị đặc biệt của bài thơ Tây Tiến.
- Mục đích: Văn bản nhằm thuyết phục người đọc về những giá trị độc đáo và khác biệt của bài thơ Tây Tiến.
- Cách lập luận: Tác giả trình bày và triển khai các luận điểm một cách cụ thể, sau đó sử dụng các lý lẽ và dẫn chứng, kết hợp với các thao tác phân tích, so sánh và đối chiếu để làm sáng tỏ các luận điểm đã nêu.
- Ngôn ngữ: Văn bản sử dụng các từ ngữ và câu khẳng định, phủ định để tạo nên một âm hưởng mạnh mẽ và giọng điệu chắc chắn, ví dụ như “tên gọi ấy của bài thơ đã gợi lên âm hưởng quân hành” hay “đây không phải là một con đường khái quát, con đường biểu tượng như trong Xếp bút nghiên…”.
Câu hỏi 2: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 133)
Người viết chú ý phân tích làm sáng tỏ những yếu tố nào của bài thơ trong đoạn trích trên?
Gợi ý trả lời:
Người viết tập trung phân tích và làm rõ các yếu tố sau:
- Nhan đề: “Tên gọi ấy của bài thơ đã gợi lên âm hưởng quân hành,” cho thấy sự quan trọng của nhan đề trong việc truyền tải tinh thần và chủ đề của bài thơ.
- Thể thơ: Phân tích về thể thơ được sử dụng trong bài Tây Tiến, nhấn mạnh cách nó góp phần tạo nên âm điệu và cảm xúc của tác phẩm.
- Hình ảnh thơ: Đặc biệt là hình ảnh về thiên nhiên nơi đoàn quân Tây Tiến từng hoạt động và hình ảnh con đường, biểu tượng cho sự gian khổ nhưng cũng đầy hào hùng của hành trình.
- Các địa danh: Phân tích các địa danh đặc biệt xuất hiện trong bài thơ, những nơi gắn liền với những kỷ niệm và dấu ấn khó quên của đoàn quân.
Câu hỏi 3: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 133)
Em hiểu “độc hành” là gì? Vì sao tác giả cho rằng “Bởi thế, có lẽ nên gọi Tây Tiến là một khúc độc hành.”?
Gợi ý trả lời:
- “Độc hành” có nghĩa là đi một mình trên con đường, không có bạn đồng hành, thể hiện sự đơn độc.
- Tác giả cho rằng “Bởi thế, có lẽ nên gọi Tây Tiến là một khúc độc hành.” bởi vì giờ đây, cả đoàn quân Tây Tiến đã đi xa, chỉ còn lại nhà thơ một mình ngược dòng kí ức, hồi tưởng về hành trình đã qua. Điều này giống như con sông Mã, từng đồng hành cùng người lính Tây Tiến trên mọi nẻo đường, giờ đây cũng trở nên cô độc khi những người lính đã hy sinh và trở về với đất mẹ. Sông Mã gầm lên khúc “độc hành” như một lời tiếc thương cho sự hy sinh của những người lính anh dũng.
Câu hỏi 4: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 133)
Việc so sánh bài Tây Tiến với Tiến quân ca và một số tác phẩm khác trong đoạn trích trên có tác dụng gì?
Gợi ý trả lời:
Việc so sánh này nhằm nhấn mạnh mối liên hệ, đồng thời làm nổi bật sự độc đáo và sáng tạo của bài thơ Tây Tiến:
- Liên hệ về thể loại: Cả Tây Tiến và Tiến quân ca đều viết bằng thể thơ thất ngôn, một thể loại truyền thống thường được sử dụng trong những bài thơ buồn như Thăng Long thành hoài cổ của Bà Huyện Thanh Quan. Điều này làm nổi bật âm hưởng trầm buồn, tiếc thương trong Tây Tiến.
- Liên hệ về hình ảnh thơ: So sánh Tây Tiến với Tiến quân ca và các khúc quân hành khác giúp thấy được sự giống nhau về hình tượng con đường – biểu tượng cho hành trình của những người lính.
- Khác biệt trong hình ảnh thơ: Tuy nhiên, con đường trong Tây Tiến khác biệt so với con đường trong Xếp bút nghiên (Lưu Hữu Phước) hoặc Tiến quân ca. Con đường Tây Tiến được xây dựng qua những địa danh Việt và Lào, tạo nên âm điệu trầm bổng như một bài ca, vừa xa lạ vừa hoang dại.
Câu hỏi 5: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 133)
Nhận xét về cách phân tích thơ của tác giả từ đoạn trích trên.
Gợi ý trả lời:
Cách phân tích thơ của tác giả rất chặt chẽ và sâu sắc. Tác giả đã tập trung phân tích những yếu tố nổi bật và đặc sắc của bài thơ như: nhan đề, thể thơ, hình ảnh thơ,… và khéo léo kết hợp với thao tác so sánh với các tác phẩm khác để làm nổi bật sự độc đáo và sáng tạo của nhà thơ. Đặc biệt, trong quá trình phân tích, tác giả luôn đưa ra những luận điểm rõ ràng và sử dụng dẫn chứng cụ thể từ từng câu thơ để minh họa và làm sáng tỏ các luận điểm đó.
Viết
Câu hỏi 1: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 133)
Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) nêu lên suy nghĩ của em về vấn đề: Tuổi trẻ và những khó khăn, thách thức.
Gợi ý trả lời:
Tuổi trẻ là giai đoạn của đam mê, khát vọng và những hoài bão lớn, nhưng đồng thời cũng là thời kỳ phải đối mặt với nhiều khó khăn và thử thách. Trong xã hội hiện đại, tuổi trẻ đang đứng trước những thách thức không nhỏ về vật chất và đạo đức. Sự cám dỗ của lối sống hưởng thụ và chủ nghĩa vật chất dễ khiến giới trẻ lạc lối, đánh mất đi những giá trị sống cốt lõi. Hơn nữa, áp lực từ công việc, học tập và cuộc sống có thể dẫn đến sự chán nản, cảm giác bị lạc lõng và những vấn đề tâm lý khó lường. Tuy nhiên, chính những thách thức ấy lại là cơ hội để tuổi trẻ rèn luyện ý chí, sự kiên trì và quyết tâm. Đối mặt với khó khăn, mỗi người trẻ cần xác định cho mình mục tiêu rõ ràng, trau dồi kiến thức và kỹ năng để sẵn sàng đón nhận mọi thử thách. Bằng cách vượt qua những chông gai đó, tuổi trẻ sẽ tìm thấy sức mạnh nội tại và khả năng tự tin tiến bước trên con đường tương lai. Thách thức không chỉ là những trở ngại, mà còn là những bậc thang giúp tuổi trẻ trưởng thành và hoàn thiện bản thân.
Câu hỏi 2: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 133)
“Sự sáng tạo ngôn từ, hình ảnh, cấu tứ, biện pháp nghệ thuật được xem là những biểu hiện rõ rệt nhất về tính hiện đại của thơ.” Em có suy nghĩ gì về ý kiến trên?
Gợi ý trả lời:
Em hoàn toàn đồng tình với quan điểm này vì:
- Sự sáng tạo về ngôn từ, hình ảnh, cấu tứ và các biện pháp nghệ thuật chính là những yếu tố cốt lõi tạo nên tính cách tân và đổi mới trong thơ hiện đại. Chúng giúp phân biệt rõ ràng giữa thơ trung đại, cận đại với thơ hiện đại.
- Thơ hiện đại đã phá vỡ những quy phạm cố hữu của thơ trung đại, thay thế những hình ảnh và biện pháp nghệ thuật quen thuộc như bút pháp chấm phá, biểu tượng cánh buồm, mùa thu, ánh trăng,… bằng những yếu tố mới lạ, táo bạo hơn, qua đó tạo nên một phong cách thơ hiện đại độc đáo.
Ví dụ: Thơ siêu thực là một thể loại tiêu biểu của thơ hiện đại. Trong thơ siêu thực, các hình ảnh thơ thường mang tính cách tân, sáng tạo với những hình ảnh hư ảo, mơ hồ, thể hiện thế giới được cảm nhận trong giấc mơ hoặc tiềm thức. Cấu tứ thơ cũng có sự đổi mới, không cần tuân theo dấu câu hay trật tự ngữ pháp thông thường. Dòng thơ, câu thơ được tổ chức theo hướng “lạ hoá”, phi logic, với sự kết hợp bất ngờ của các từ ngữ và hình ảnh.
Với những hướng dẫn soạn bài Tự đánh giá cuối học kì 2 Ngữ văn 12 tập 2 Cánh diều chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của bài học này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.