Hướng dẫn soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 71 Ngữ văn 12 tập 1 Cánh diều chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về bài học này.
Câu hỏi 1: (SGK Ngữ văn 12 Tập 1 – Trang 71)
Trong vở kịch Người lái buôn thành Vơ-ni-dơ (Sếch-xpia), nhân vật Sai-lốc cho An-tô-ni-ô vay 3000 đuy-ca không tính lãi với điều kiện: Sau ba tháng, nếu người vay không hoàn trả số tiền đúng ngày và nơi quy định thì người cho vay sẽ được quyền lấy một cân thịt trên cơ thể người vay. Theo em, giao ước ấy mắc lỗi gì khiến Sai-lốc phải chịu thua trước lập luận sắc bén của Poóc-xi-a?
Gợi ý trả lời:
Giao ước này mắc một lỗi lô-gic quan trọng, đó là điều kiện đưa ra không đủ chi tiết và hợp lý. Sai-lốc chỉ yêu cầu lấy một cân thịt nhưng không hề đề cập đến máu hay tính mạng của An-tô-ni-ô. Điều này tạo ra một kẽ hở pháp lý, khiến Sai-lốc không thể thực hiện được giao ước mà không gây tổn hại đến tính mạng của An-tô-ni-ô. Chính sự thiếu sót này đã khiến Sai-lốc không thể thắng trước lập luận sắc bén của Poóc-xi-a.
Câu hỏi 2: (SGK Ngữ văn 12 Tập 1 – Trang 71)
Những câu dưới đây mắc lỗi gì? Hãy phân tích nguyên nhân mắc lỗi và sửa những lỗi đó.
a) Anh ta mở khoá, ngồi vào ghế, khởi động xe, mở cửa và lên đường.
b) Tìm thêm những ví dụ trong thơ của Hồ Xuân Hương, “Truyện Kiều”, Nguyễn Du, Bà Huyện Thanh Quan,… để chứng minh rằng tiếng Việt từ thế kỉ XVI đã đạt tới độ tinh tế, uyển chuyển.
c) Ngồi đây suốt buổi sáng mà tôi chỉ câu được vô số con cá chép, thật phí công.
d) Từ trong tù, U-thát tiếp tục kêu vô tội. Vậy, ai đã nói dối? Kẻ nào đã bỏ thuốc độc vào chén trà của hoàng thân? Khi tất cả vụ việc này kết thúc, Cha-la-sai tuyên bố sẽ kết hôn với chàng U-thát của mình. (Dẫn theo Nguyễn Minh Thuyết, Nguyễn Văn Hiệp)
Gợi ý trả lời:
a) Câu: “Anh ta mở khoá, ngồi vào ghế, khởi động xe, mở cửa và lên đường.”
- Lỗi mắc phải: Câu này mắc lỗi lô-gích do thứ tự các hành động không hợp lý. Việc “mở cửa và lên đường” sau khi đã khởi động xe là không đúng với tư duy thông thường.
- Cách sửa: “Anh ta mở khoá, mở cửa, ngồi vào ghế, khởi động xe và lên đường.”
b) Câu: “Tìm thêm những ví dụ trong thơ của Hồ Xuân Hương, “Truyện Kiều”, Nguyễn Du, Bà Huyện Thanh Quan,… để chứng minh rằng tiếng Việt từ thế kỉ XVI đã đạt tới độ tinh tế, uyển chuyển.”
- Lỗi mắc phải: Câu này mắc lỗi lô-gích do sự thiếu nhất quán về cấp độ giữa các đối tượng được liệt kê. “Truyện Kiều” là một tác phẩm cụ thể, trong khi “thơ của Hồ Xuân Hương, Nguyễn Du, Bà Huyện Thanh Quan” bao gồm nhiều tác phẩm.
- Cách sửa: “Tìm thêm những ví dụ trong thơ của Hồ Xuân Hương, Nguyễn Du, Bà Huyện Thanh Quan,… để chứng minh rằng tiếng Việt từ thế kỉ XVI đã đạt tới độ tinh tế, uyển chuyển.”
c) Câu: “Ngồi đây suốt buổi sáng mà tôi chỉ câu được vô số con cá chép, thật phí công.”
- Lỗi mắc phải: Câu này mắc lỗi lô-gích do có sự mâu thuẫn giữa hai thông tin. “Vô số con cá chép” thường là điều đáng mừng, nhưng lại được gắn với thái độ “thật phí công”, gây mâu thuẫn về nghĩa.
- Cách sửa: “Ngồi đây suốt buổi sáng mà tôi chỉ câu được một con cá chép, thật phí công.”
d) Câu: “Từ trong tù, U-thát tiếp tục kêu vô tội. Vậy, ai đã nói dối? Kẻ nào đã bỏ thuốc độc vào chén trà của hoàng thân? Khi tất cả vụ việc này kết thúc, Cha-la-sai tuyên bố sẽ kết hôn với chàng U-thát của mình.”
- Lỗi mắc phải: Câu này mắc lỗi mơ hồ vì cụm “khi tất cả vụ việc này kết thúc” không rõ ràng, có thể hiểu theo nhiều cách khác nhau.
- Cách sửa: “Từ trong tù, U-thát tiếp tục kêu vô tội. Vậy, ai đã nói dối? Kẻ nào đã bỏ thuốc độc vào chén trà của hoàng thân? Khi chân tướng sự việc được làm rõ, Cha-la-sai tuyên bố sẽ kết hôn với chàng U-thát của mình.”
Câu hỏi 3: (SGK Ngữ văn 12 Tập 1 – Trang 72)
Phân tích tính mơ hồ của những câu dưới đây. Hãy viết lại để mỗi câu chỉ có một cách hiểu.
a) Đây là dung dịch độc nhất.
b) Áp dụng phương pháp học tập mới là quan trọng.
c) Cả nhà hát say sưa theo ca sĩ.
d) Trong trận đấu bóng, hàng trăm người xem đánh nhau.
Gợi ý trả lời:
a) Câu: “Đây là dung dịch độc nhất.”
Tính mơ hồ: Câu này có thể hiểu theo hai cách: (1) Dung dịch này là duy nhất, không có cái nào khác giống nó. (2) Dung dịch này có tính chất độc hại cao nhất.
Viết lại:
– “Đây là dung dịch độc nhất vô nhị.” (Nghĩa 1: Dung dịch duy nhất)
– “Đây là dung dịch có tính độc hại cao nhất.” (Nghĩa 2: Độc hại nhất)
b) Câu: “Áp dụng phương pháp học tập mới là quan trọng.”
Tính mơ hồ: Câu này có thể hiểu theo hai cách: (1) Việc áp dụng phương pháp học tập mới là điều quan trọng. (2) Chỉ khi áp dụng phương pháp học tập vào giảng dạy thì điều đó mới quan trọng.
Viết lại:
– “Việc áp dụng phương pháp học tập mới là rất quan trọng.” (Nghĩa 1: Việc áp dụng quan trọng)
– “Áp dụng phương pháp học tập vào giảng dạy mới là điều quan trọng.” (Nghĩa 2: Chỉ khi áp dụng vào giảng dạy mới quan trọng)
c) Câu: “Cả nhà hát say sưa theo ca sĩ.”
Tính mơ hồ: Câu này có thể hiểu theo hai cách: (1) Nhà hát say sưa theo lời ca của ca sĩ. (2) Nhà hát say sưa theo hành động, cử chỉ của ca sĩ.
Viết lại:
– “Cả nhà hát say sưa theo lời ca của ca sĩ.” (Nghĩa 1: Theo lời ca)
– “Cả nhà hát say sưa theo màn biểu diễn của ca sĩ.” (Nghĩa 2: Theo hành động, cử chỉ)
d) Câu: “Trong trận đấu bóng, hàng trăm người xem đánh nhau.”
Tính mơ hồ: Câu này có thể hiểu theo hai cách: (1) Người xem đánh nhau. (2) Người xem cầu thủ đánh nhau.
Viết lại:
– “Trong trận đấu bóng, hàng trăm người xem đã đánh nhau.” (Nghĩa 1: Khán giả đánh nhau)
– “Trong trận đấu bóng, hàng trăm người xem cảnh cầu thủ đánh nhau.” (Nghĩa 2: Xem cầu thủ đánh nhau)
Câu hỏi 4: (SGK Ngữ văn 12 Tập 1 – Trang 72)
Khảo sát và viết báo cáo kết quả khảo sát về lỗi lô gích và lỗi diễn đạt mơ hồ trên một hoặc một số trang báo điện tử.
Gợi ý trả lời:
Báo cáo kết quả khảo sát
Nhóm: … Lớp: … Trường: …
Chủ đề: Khảo sát lỗi logic và lỗi diễn đạt mơ hồ trên một số trang báo điện tử
1. Mục tiêu: Khảo sát và đánh giá các lỗi lô gích và lỗi diễn đạt mơ hồ trên một số trang báo điện tử, nhằm nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của ngôn ngữ chính xác và rõ ràng trong truyền thông.
2. Nội dung khảo sát: Nghiên cứu và phân tích các lỗi lô gích và lỗi diễn đạt mơ hồ trong tiêu đề và nội dung của các bài viết trên một số trang báo điện tử.
3. Kết quả khảo sát:
3.1. Lỗi logic và lỗi diễn đạt mơ hồ trong tiêu đề
Số lượng: 15 lỗi
Nội dung: Nhiều tiêu đề trên các trang báo điện tử mắc lỗi logic và diễn đạt mơ hồ, gây ra sự khó hiểu hoặc hiểu lầm cho người đọc.
Minh họa cụ thể: Tiêu đề của một số bài báo được thiết kế để thu hút sự chú ý, đôi khi thiếu tính logic hoặc mơ hồ về nghĩa. Những tiêu đề này có thể gây ra sự hiểu lầm hoặc không rõ ràng về nội dung mà bài viết muốn truyền tải.
3.2. Lỗi logic và lỗi diễn đạt mơ hồ trong nội dung
Số lượng: 20 lỗi
Nội dung: Trong phần nội dung của nhiều bài viết, xuất hiện nhiều lỗi lô gích và diễn đạt mơ hồ, làm cho thông tin trở nên khó hiểu và dễ bị hiểu sai.
Minh họa cụ thể: Nhiều bài viết trên các trang báo điện tử mắc lỗi diễn đạt không rõ ràng hoặc thiếu logic, khiến cho người đọc khó nắm bắt ý chính hoặc có thể hiểu sai thông tin mà bài báo muốn truyền tải. Điều này làm giảm giá trị của thông tin và ảnh hưởng đến trải nghiệm của độc giả.
4. Tự đánh giá và kiến nghị:
- Đánh giá: Lỗi logic và lỗi diễn đạt mơ hồ vẫn là vấn đề phổ biến trên các trang báo điện tử, đặc biệt là trong tiêu đề, nơi mà các bài báo thường cố gắng thu hút người đọc bằng những câu từ giật gân, nhưng lại không đảm bảo sự rõ ràng và logic cần thiết.
- Kiến nghị: Các trang báo điện tử cần chú trọng hơn đến việc biên tập và kiểm duyệt nội dung trước khi công bố. Điều này bao gồm việc đảm bảo rằng cả tiêu đề và nội dung của bài viết đều rõ ràng, hợp lý và dễ hiểu. Cung cấp thông tin chính xác và rõ ràng không chỉ giúp tờ báo duy trì uy tín mà còn đảm bảo quyền lợi của độc giả trong việc tiếp cận thông tin đúng đắn và đáng tin cậy.
Với những hướng dẫn soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 71 Ngữ văn 12 tập 1 Cánh diều chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của bài học này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.