Soạn bài Thảo luận về một vấn đề đáng quan tâm trong đời sống phù hợp với lứa tuổi (được gợi ra từ tác phẩm văn học) Ngữ văn 9 tập 2 Kết nối tri thức

Hướng dẫn soạn bài Thảo luận về một vấn đề đáng quan tâm trong đời sống phù hợp với lứa tuổi (được gợi ra từ tác phẩm văn học) Ngữ văn 9 tập 2 Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về bài học này.

Văn học và cuộc sống luôn có mối quan hệ mật thiết và phong phú. Qua các tác phẩm văn học, người đọc có thể cảm nhận được những khía cạnh đa dạng của cuộc sống. Nhiều vấn đề thực tiễn được các tác giả phản ánh trong tác phẩm, từ đó gợi lên trong lòng bạn đọc những suy tư, trăn trở và mong muốn tìm ra giải pháp để giúp xã hội ngày càng văn minh, tiến bộ hơn. Trong bài học này, em sẽ tham gia thảo luận về một vấn đề đời sống phù hợp với lứa tuổi, được gợi ra từ một tác phẩm văn học đã học, nhằm rèn luyện kỹ năng thảo luận hiệu quả.

1. Trước khi thảo luận

Để chuẩn bị tốt cho hoạt động thảo luận, em cần thực hiện các bước chuẩn bị như đã thực hành trong các bài 2, 4, và 5.
Đề tài thảo luận sẽ là một vấn đề đáng quan tâm trong đời sống, phù hợp với lứa tuổi, được gợi ra từ các tác phẩm văn học đã học như bài thơ Tiếng Việt (Lưu Quang Vũ), Mưa xuân (Nguyễn Bính),… Em có thể chọn thảo luận về một trong những vấn đề sau: sự đa dạng của tiếng Việt trên các vùng miền; những hiện tượng gây ảnh hưởng tiêu cực đến tiếng Việt; vai trò của thế hệ trẻ trong việc phát triển tiếng Việt; ý nghĩa của thơ ca đối với đời sống con người,…

2. Thảo luận

Mở đầu: Người chủ trì sẽ nêu rõ vấn đề thảo luận đã được thống nhất từ phần chuẩn bị.

Triển khai:

Các thành viên tham gia thảo luận sẽ lần lượt phát biểu ý kiến dưới sự điều hành của người chủ trì. Khi lắng nghe, cần chú ý theo dõi kỹ các ý kiến trước đó để nắm bắt nội dung thảo luận. Khi trình bày ý kiến của mình, nếu đồng tình với phát biểu trước đó, hãy nêu rõ sự tán thành. Ngược lại, nếu không đồng tình, có thể bày tỏ ý kiến phản đối. Dù tán thành hay phản đối, người phát biểu cũng cần đưa ra những lý lẽ và bằng chứng thuyết phục để làm rõ quan điểm của mình.
Các thành viên nên trao đổi một cách cởi mở, giải đáp các ý kiến góp ý và câu hỏi từ phía người nghe với tinh thần cầu thị, đồng thời tôn trọng sự khác biệt trong quan điểm.
Thư ký sẽ ghi chép lại nội dung các ý kiến thảo luận và lập biên bản chi tiết.

Kết thúc: Người chủ trì sẽ tổng kết lại các nội dung chính đã được thảo luận, khẳng định ý nghĩa của buổi thảo luận và cảm ơn sự đóng góp tích cực từ các thành viên tham gia.

Bài mẫu tham khảo:

Chào cô và các bạn. Em là Nguyễn Văn B, hôm nay em sẽ trình bày với cả lớp về vai trò của thơ ca trong cuộc sống chúng ta.

Thơ ca là một sản phẩm đặc biệt của con người. Nó là những sợi tơ được dệt nên từ cuộc sống, rồi quay lại tô điểm cho cuộc sống bằng những màu sắc phong phú của nó. Thơ ca đã đồng hành cùng sự phát triển của nhân loại qua nhiều thời kỳ lịch sử, và dần dần, vai trò và tác dụng kỳ diệu của nó đối với cuộc sống, đối với tâm hồn con người ngày càng được công nhận. Hiểu rõ vai trò của thơ ca, chúng ta cần nghiêm túc hơn trong việc sáng tác và trân trọng hơn khi tiếp nhận, để thơ ca phát huy hết giá trị cao quý của nó: làm cho cuộc sống trở nên phong phú hơn, đẹp đẽ hơn và nhân văn hơn.

Mỗi phong cách ngôn ngữ đều có chức năng riêng. Thơ ca thuộc về phong cách ngôn ngữ nghệ thuật, nơi ngôn từ được chọn lọc, tổ chức và tinh luyện từ ngôn ngữ đời thường để đạt được giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ cao nhất. Nó không chỉ có chức năng truyền đạt thông tin mà còn đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ của con người.

Chức năng thông tin của thơ ca chính là giá trị tư tưởng, nhận thức và giáo dục. Bằng ngôn từ tinh tế và sắp xếp khéo léo, thơ ca tác động mạnh mẽ đến tư tưởng và nhận thức của con người. Chính vì thế, nó truyền tải những giá trị đạo đức nhân sinh một cách khéo léo và tinh tế. Những bài học về lối sống, cách nhìn nhận thế giới, cách ứng xử đều được thể hiện qua ngôn từ tinh tế, uyển chuyển. Hãy lắng nghe lời nhắn nhủ của đại thi hào Nguyễn Du từ nhiều thế kỷ trước:

“Thiện căn ở tại lòng ta
Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài.”

Đây là chiêm nghiệm của một người từng trải qua bao sóng gió cuộc đời, rút ra triết lý sống từ thực tế, cô đọng thành bài học nhân sinh sâu sắc nhưng dễ cảm thông, dễ tác động vào nhận thức của con người. Truyện Kiều chứa đựng nhiều bài học nhân sinh sâu sắc, nhưng không bao giờ trở thành một cuốn sách lý thuyết khô khan. Thơ ca góp phần nâng cao tri thức đời sống theo cách riêng của nó mà hiệu quả không thua kém bất kỳ hình thức truyền đạt nào.

Ngoài chức năng nhận thức và giáo dục, thơ ca còn có chức năng giao tiếp, biểu đạt và truyền cảm. Đây là chức năng vô cùng quan trọng, vì khi thơ ca muốn truyền tải một bài học hay tri thức, nó cũng được gửi gắm qua giọng điệu tình cảm, tha thiết. Giá trị biểu cảm là đặc trưng của thơ ca. Nó bắt đầu từ những rung động của tâm hồn thi nhân trước cuộc sống, truyền qua ngôn từ nghệ thuật và rồi lay động tình cảm của người đọc. Nhờ đó, chúng ta không chỉ hiểu biết thêm về cuộc sống và lối sống của cha ông, mà còn cảm nhận được những cảm xúc tự hào, phẫn nộ qua dòng chảy thi ca. Chức năng này giúp thơ ca có sức sống vượt thời gian, tác động mạnh mẽ vào trái tim con người. Tác phẩm của Lý Bạch, Đỗ Phủ không chỉ tác động đến tình cảm người Trung Quốc thời Đường mà còn lay động trái tim độc giả khắp thế giới qua nhiều thế kỷ. Tác động tình cảm của văn chương mở rộng giao tiếp giữa người với người, tạo ra những mối liên hệ chân thành, không vụ lợi và đẹp đẽ nhất.

Cuối cùng, một vai trò quan trọng nhất của thơ ca chính là tính thẩm mỹ. Thơ ca là một loại hình nghệ thuật, và tính thẩm mỹ là đặc trưng của nó. Đặc trưng này giúp thơ ca tác động mạnh mẽ đến năng lực thẩm mỹ của con người, nâng cao khả năng cảm thụ cái đẹp từ ngôn từ đến thế giới khách quan. Khi đọc những câu thơ:

“Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.”

Tâm hồn ta rung động trước bức tranh thiên nhiên tươi tắn, thanh khiết. Sau đó, chúng ta cảm nhận được sự khéo léo trong việc lựa chọn từ ngữ, phối thanh, ngắt nhịp của bậc thầy ngôn ngữ thi ca. Cái đẹp giúp con người rung cảm, thanh lọc tâm hồn và hướng về chân, thiện, mỹ. Để làm được điều đó, thơ ca phải được viết ra từ sự rung động chân thành của thi nhân, cần tài hoa và sự nghiêm túc của người sáng tác. Thơ ca không phải là sản phẩm của người thợ, mà là đứa con tinh thần của người nghệ sĩ.

Thơ ca đã đồng hành cùng cuộc sống con người từ thuở bình minh của những nền văn hóa. Nó mang đến tri thức, tình cảm và cái đẹp, giúp cuộc sống trở nên phong phú hơn, đẹp đẽ hơn và làm con người gần gũi nhau hơn. Chính vì thế, dù thế giới có đổi thay và nhiều giá trị đã mai một theo thời gian, nhưng thơ ca vẫn mãi gắn bó với tâm hồn nhân loại.

Phần trình bày của em đến đây là kết thúc. Em rất mong nhận được sự góp ý của cô và các bạn để bài nói của em hoàn thiện hơn.

3. Đánh giá

Đánh giá ý nghĩa của vấn đề thảo luận: Xem xét tính thiết thực của chủ đề đối với đời sống học sinh; đánh giá chất lượng các ý kiến được đưa ra, bao gồm mức độ tập trung vào trọng tâm, tính độc đáo và sáng tạo của các ý kiến, cũng như cách sử dụng lý lẽ và bằng chứng để củng cố quan điểm.
Đánh giá mức độ giải quyết vấn đề: Xem xét các ý kiến thảo luận đã đi sâu và giải quyết vấn đề đến mức nào; đánh giá tính khả thi và thiết thực của các giải pháp được đề xuất trong quá trình thảo luận.
Rút kinh nghiệm về kỹ năng thảo luận: Trao đổi và rút kinh nghiệm về sự kết hợp giữa ngôn ngữ nói và ngôn ngữ cơ thể, cũng như hiệu quả của việc sử dụng các phương tiện hỗ trợ. Đồng thời, xem xét cách tổ chức và điều hành cuộc thảo luận, bao gồm vai trò của người chủ trì, thư ký và các thành viên tham gia; đánh giá sự cởi mở, thân thiện và sôi nổi trong không khí thảo luận.