Hướng dẫn soạn bài Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh – Cuộc đời và sự nghiệp – Cánh diều lớp 12 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Chuẩn bị

Yêu cầu: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 5)

Gợi ý trả lời:

*Tìm hiểu bối cảnh lịch sử và văn hóa Việt Nam cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX:

*Thông tin về Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh:

– Quê hương: Ông sinh ra tại làng Kim Liên, xã Nam Liên (nay là xã Kim Liên), huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.

– Gia đình: Nguyễn Ái Quốc xuất thân từ một gia đình nhà Nho yêu nước. Thân sinh của ông, cụ Nguyễn Sinh Sắc, là một nhà Nho nghèo nhưng có tấm lòng yêu nước sâu sắc. Thân mẫu là bà Hoàng Thị Loan, một người phụ nữ hiền hậu, tận tụy với gia đình.

– Cuộc đời:

*Sự nghiệp văn học của Hồ Chí Minh:

Quan điểm sáng tác: Hồ Chí Minh coi văn nghệ là vũ khí sắc bén trong cuộc đấu tranh cách mạng. Nghệ sĩ phải là chiến sĩ, văn chương phải phục vụ cách mạng và đấu tranh cho tự do và công lý.

Thể loại chính:

Khuyến khích đọc thêm: Các tác phẩm truyện, kí, thơ, văn nghị luận của Hồ Chí Minh như Vi hành, Tuyên ngôn Độc lập, Nhật kí trong tù và các bài thơ Người viết trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.

Đọc hiểu

Nội dung chính: Văn bản trình bày về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh qua hai phần chính. Phần đầu giới thiệu Hồ Chí Minh là anh hùng dân tộc và danh nhân văn hóa kiệt xuất. Phần sau tập trung vào Hồ Chí Minh như một nhà văn, nhà thơ lớn, với những giá trị tinh thần cao quý mà Người đã để lại cho dân tộc và nhân loại.

Câu hỏi 1: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 6)

Những chi tiết nào giúp em hiểu thêm về các tác phẩm của Chủ tịch Hồ Chí Minh?

Trả lời:

Câu hỏi 2: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 7)

Xác định câu văn chuyển đoạn sang luận điểm khác?

Trả lời:

Câu văn chuyển đoạn sang luận điểm khác là: “Hồ Chí Minh không chỉ là nhà yêu nước, nhà cách mạng, anh hùng dân tộc mà còn là nhà văn hóa kiệt xuất.”

Câu hỏi 3: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 7)

Quan điểm sáng tác văn chương của Hồ Chí Minh có gì đáng lưu ý?

Trả lời:

Câu hỏi 4: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 8)

Những biểu hiện phong phú trong sáng tác của Hồ Chí Minh là gì?

Trả lời:

Câu hỏi 5: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 8)

Văn nghị luận của Hồ Chí Minh có những tác phẩm nào tiêu biểu?

Gợi ý trả lời:

Một số tác phẩm tiêu biểu của Hồ Chí Minh trong thể loại văn nghị luận là:

Câu hỏi 6: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 9)

Những sự kiện nào được Nguyễn Ái Quốc viết thành truyện ngắn?

Gợi ý trả lời:

Câu hỏi 7: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 9)

Chú ý tới cái “tôi” Hồ Chí Minh ở tác phẩm ký

Gợi ý trả lời:

Cái “tôi” của Hồ Chí Minh trong tác phẩm ký thể hiện sự hồn nhiên, trẻ trung và giản dị, đồng thời toát lên tình cảm chân thành và nồng hậu đối với đất nước và nhân dân.

Câu hỏi 8: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 10)

Hoàn cảnh ra đời của Nhật ký trong tù có gì đặc biệt?

Gợi ý trả lời:

Hồ Chí Minh sáng tác Nhật ký trong tù bằng chữ Hán trong thời gian bị giam cầm tại các nhà tù của Quốc dân đảng Trung Quốc ở tỉnh Quảng Tây. Đây là một hoàn cảnh đặc biệt, khi Người bị đày đọa về thể xác nhưng tinh thần vẫn kiên cường và lạc quan, sáng tác nên những vần thơ đầy sức sống.

Câu hỏi 9: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 10)

Những bài thơ được viết từ sau năm 1941 có đặc điểm gì?

Gợi ý trả lời:

Câu hỏi 10: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 11)

Luận điểm được triển khai như thế nào?

Gợi ý trả lời:

Các luận điểm trong bài được triển khai một cách logic và chặt chẽ, với hệ thống dẫn chứng phong phú và cụ thể, góp phần làm tăng sức thuyết phục cho những lập luận và tư tưởng mà tác giả muốn truyền tải.

Câu hỏi 11: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 11)

Chú ý cách lí giải về tính thống nhất của phong cách Hồ Chí Minh.

Gợi ý trả lời:

Câu hỏi 12: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 12)

Phần kết nêu lên các nội dung gì?

Gợi ý trả lời:

Sau khi đọc

Câu hỏi 1: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 12)

Văn bản Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh – Cuộc đời và sự nghiệp gồm mấy phần? Hãy xác định nội dung chính của từng phần.

Gợi ý trả lời:

Văn bản được chia thành hai phần chính:

Phần 1: Hồ Chí Minh – Anh hùng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới.

Nội dung: Tôn vinh Hồ Chí Minh như một biểu tượng lớn của dân tộc Việt Nam, người đã lãnh đạo cách mạng thành công và góp phần định hình tương lai đất nước. Đồng thời, Người được công nhận là một danh nhân văn hóa kiệt xuất trên thế giới.

Phần 2: Hồ Chí Minh – Nhà văn, nhà thơ lớn.

Nội dung: Khẳng định vị trí của Hồ Chí Minh trong nền văn học Việt Nam, với những đóng góp đặc sắc qua các tác phẩm văn chương, đặc biệt là các thể loại văn chính luận, truyện, ký và thơ ca.

Câu hỏi 2: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 12)

Dựa vào văn bản trên, em hãy trình bày những điểm nổi bật về cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh bằng một sơ đồ.

Trả lời:

Sơ đồ thể hiện các điểm nổi bật về cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh có thể bao gồm các nội dung sau:

*Thời niên thiếu và khát vọng cứu nước:

*Thời gian hoạt động cách mạng ở nước ngoài:

*Trở về nước và lãnh đạo cuộc cách mạng:

Năm 1941, trở về Việt Nam lãnh đạo cách mạng.

Lãnh đạo thành công Cách mạng Tháng Tám 1945, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.

*Sự nghiệp văn học:

*Di sản và tầm vóc lịch sử:

Câu hỏi 3: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 12)

Từ nội dung bài học, phân tích và làm sáng tỏ hai điểm sau:

a) Sự nghiệp văn học của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh luôn gắn chặt với sự nghiệp cách mạng của Người.

b) Đó là một sự nghiệp văn học lớn lao và phong phú.

Gợi ý trả lời:

a) Sự nghiệp văn học của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh luôn gắn chặt với sự nghiệp cách mạng của Người:

b) Sự nghiệp văn học lớn lao và phong phú:

Câu hỏi 4: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 12)

Vì sao có thể nói: Phong cách nghệ thuật của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh là một phong cách đa dạng mà thống nhất?

Gợi ý trả lời:

Phong cách nghệ thuật của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh được đánh giá là “đa dạng mà thống nhất” bởi vì Người đã sáng tác với nhiều thể loại và trong nhiều ngôn ngữ khác nhau, nhưng tất cả đều phục vụ cho mục tiêu chung là giải phóng dân tộc. Bất kể đó là văn chính luận, truyện ký hay thơ ca, mỗi tác phẩm đều mang dấu ấn cá nhân, phong cách sáng tạo riêng biệt của Người. Tuy vậy, sự thống nhất trong phong cách ấy chính là tinh thần yêu nước mãnh liệt, ý chí đấu tranh kiên cường và khát vọng tự do cho dân tộc. Đây chính là yếu tố xuyên suốt và thống nhất trong toàn bộ sự nghiệp sáng tác của Người.

Phong cách nghệ thuật của Người không chỉ đơn thuần là sự sáng tạo về hình thức mà còn thể hiện chiều sâu tư tưởng và tầm nhìn chiến lược về con đường cứu nước. Chính sự kết hợp tinh tế giữa tính đa dạng trong cách thể hiện và tính thống nhất trong mục tiêu đã làm nên một phong cách nghệ thuật đặc sắc và có sức mạnh lay động lòng người.

Câu hỏi 5: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 12)

Em hiểu như thế nào về nhận xét: “Sự nghiệp văn học của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh là tài sản tinh thần vô giá đối với dân tộc Việt Nam”?

Gợi ý trả lời:

Sự nghiệp văn học của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh được coi là tài sản tinh thần vô giá bởi nó chứa đựng những giá trị văn hóa, lịch sử và tinh thần quý báu của dân tộc Việt Nam. Những tác phẩm của Người không chỉ phản ánh tinh thần đấu tranh bất khuất, yêu nước và khát vọng độc lập của dân tộc, mà còn góp phần hình thành nên bản sắc văn hóa Việt Nam qua các giai đoạn lịch sử. Những tác phẩm ấy không chỉ là những kiệt tác văn chương mà còn là những tài liệu quý giá, ghi lại những trang sử hào hùng của dân tộc, truyền cảm hứng cho các thế hệ sau này.

Các tác phẩm của Người không chỉ mang giá trị nghệ thuật cao mà còn đóng vai trò như những tấm gương sáng, là nguồn động viên tinh thần to lớn, khơi dậy lòng yêu nước, tự hào dân tộc và ý chí phấn đấu cho độc lập, tự do. Sự nghiệp văn học của Hồ Chí Minh đã góp phần không nhỏ vào việc xây dựng nền văn học cách mạng Việt Nam, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người dân và trở thành di sản văn hóa quý báu của dân tộc.

Câu hỏi 6: (SGK Ngữ văn 12 Tập 2 – Trang 12)

Hãy nêu dàn ý cho bài thuyết trình về cuộc đời và sự nghiệp văn học của Chủ tịch Hồ Chí Minh nếu em được chuẩn bị cho buổi sinh hoạt câu lạc bộ văn học. 

Gợi ý trả lời:

Mở bài: Giới thiệu Chủ tịch Hồ Chí Minh: Vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam, không chỉ nổi bật với vai trò anh hùng dân tộc mà còn là một nhà thơ, nhà văn kiệt xuất. Bài thuyết trình hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cuộc đời và sự nghiệp văn học của Người.

Thân bài:

1. Tiểu sử và hoàn cảnh xuất thân:

2. Hoạt động cách mạng:

3. Sự nghiệp văn chương:

– Quan niệm sáng tác: Đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, văn học là vũ khí sắc bén trong công cuộc đấu tranh cách mạng. Người luôn sử dụng văn chương để truyền bá tư tưởng cách mạng, cổ vũ tinh thần chiến đấu của nhân dân.

– Đa dạng về thể loại và ngôn ngữ:

– Phong cách sáng tác:

Phong cách của Hồ Chí Minh là sự kết hợp giữa tính cổ điển và hiện đại, thể hiện qua lời văn ngắn gọn, trong sáng, giản dị nhưng đầy sức thuyết phục.

– Một số tác phẩm tiêu biểu:

Kết bài: Cuộc đời và sự nghiệp văn chương của Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tấm gương sáng về lòng yêu nước, ý chí đấu tranh kiên cường và tài năng văn chương xuất chúng. Người không chỉ là một nhà cách mạng vĩ đại mà còn là một nhà văn hóa lớn, để lại cho dân tộc Việt Nam một di sản văn học phong phú và có giá trị vĩnh cửu. Sự nghiệp văn học của Người mãi là nguồn cảm hứng quý báu cho các thế hệ mai sau.

Với những hướng dẫn soạn bài Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh – Cuộc đời và sự nghiệp – Cánh diều lớp 12 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.