Hướng dẫn Soạn bài Nếu cậu muốn có một người bạn – Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Trước khi đọc

Câu 1 (trang 21 SGK Ngữ văn 6 tập 1): Hãy ghi lại một số từ miêu tả cảm xúc của em khi nghĩ về một người bạn thân. Điều gì khiến các em trở thành đôi bạn thân?

Trả lời: Khi nghĩ về người bạn thân, em cảm thấy:

• Yêu thương: Em yêu thương bạn ấy như người thân trong gia đình. Em luôn muốn ở bên cạnh bạn ấy, chia sẻ mọi buồn vui trong cuộc sống.
• Trân trọng: Em trân trọng tình bạn giữa hai đứa. Em biết rằng không phải ai cũng may mắn có được một người bạn thân như bạn ấy.
• Biết ơn: Em biết ơn vì đã có bạn ấy trong cuộc đời của mình. Bạn ấy luôn là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho em.

Điều gì khiến chúng em trở thành đôi bạn thân?

• Cùng chung sở thích: Chúng em có chung sở thích đọc sách, xem phim, chơi thể thao,… Những sở thích chung giúp chúng em có nhiều điểm chung để chia sẻ với nhau.
• Tính cách tương đồng: Chúng em đều là những người hòa đồng, vui vẻ và luôn sẵn sàng giúp đỡ người khác. Tính cách tương đồng giúp chúng em dễ dàng hòa hợp với nhau.
• Cùng trải qua những kỷ niệm đẹp: Chúng em đã cùng nhau trải qua nhiều kỷ niệm đẹp trong suốt những năm tháng học tập và trưởng thành. Những kỷ niệm đẹp ấy giúp chúng em gắn bó với nhau hơn.

Em rất vui vì có được người bạn thân như bạn ấy. Em hy vọng tình bạn giữa chúng em sẽ mãi mãi bền chặt.

Câu 2 (trang 21 SGK Ngữ văn 6 tập 1) Em và người bạn thân ấy đã làm quen với nhau như thế nào?

Trả lời: Em kể lại tóm tắt quá trình quen nhau giữa em và người bạn đó

Em và bạn thân là hàng xóm của nhau và chơi với nhau từ khi còn bé. Chúng em có nhiều hoạt động được thực hiện cùng nhau: Đi giã ngoại chung, đón sinh nhật chung và đi học cùng nhau mỗi ngày… Bạn thân em là một người rất tốt bụng, đáng tin cậy, và luôn ở bên cạnh em trong mọi lúc. Em và bạn ấy đã cùng nhau trải qua rất nhiều kỷ niệm đẹp, và em tin rằng tình bạn của chúng em sẽ còn kéo dài mãi mãi.

Sau khi đọc

Câu 1 (trang 23 SGK Ngữ văn 6 tập 1) Hoàng tử bé đến từ đâu và gặp cáo trong hoàn cảnh nào?

Hoàng tử bé từ một hành tinh nhỏ bé, xa xôi, đặt chân lên Trái Đất. Cậu đã từng rất yêu quý bông hồng của mình, tin rằng đó là bông hoa duy nhất trên thế gian. Nhưng khi đến Trái Đất, cậu đã thấy một vườn hồng rực rỡ, với hàng ngàn bông hoa xinh đẹp không khác gì bông hồng của mình. Cậu cảm thấy buồn bã và thất vọng, bởi bông hồng của cậu không còn là duy nhất nữa.

Đúng lúc đó, một con cáo xuất hiện. Con cáo đang bị săn đuổi bởi những tay thợ săn, nên nó rất sợ hãi. Hoàng tử bé thấy con cáo tội nghiệp, nên cậu đã dừng lại và trò chuyện với nó.

Câu 2 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1) Từ “cảm hóa” xuất hiện bao nhiêu lần trong đoạn trích? Qua những lời giải thích của cáo, em hiểu “cảm hóa” có nghĩa là gì?

• Từ “cảm hóa” xuất hiện 15 lần
• Theo em từ “cảm hóa” có nghĩa là làm cho người ta cảm động và thay đổi suy nghĩ, hành vi theo ý muốn của mình. Cảm hóa có thể được thực hiện bằng nhiều cách khác nhau, chẳng hạn như:

• Sử dụng lời nói chân thành, thấu hiểu để thuyết phục người khác.
• Thể hiện hành động tốt đẹp, tử tế để cảm hóa người khác.
• Sử dụng sức mạnh của tình cảm, tình yêu thương để cảm hóa người khác.

Câu 3 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1) Điều gì ở hoàng tử bé khiến cáo tha thiết mong được làm bạn với cậu?

Cáo đã bày tỏ lòng mong muốn làm bạn với Hoàng tử bé vì những lý do sau:

• Hoàng tử bé thật dễ thương và không bao giờ đe dọa hay làm tổn thương cáo, mà thay vào đó, cậu bé muốn chia sẻ niềm vui và chơi đùa cùng với cáo.
• Cuộc sống của cáo trở nên đơn điệu và nhạt nhòa khi mọi thứ xung quanh đều giống nhau. Cáo cảm thấy chán chường với việc săn gà và bị con người săn đuổi. Trong sự đơn độc đó, sự khác biệt của Hoàng tử bé tạo ra sự mới mẻ và hấp dẫn cho cáo.
• Cáo hiểu rằng Hoàng tử bé cần một người bạn để chia sẻ niềm vui và khám phá thế giới xung quanh. Vì vậy, cáo muốn dạy cho Hoàng tử bé cách “cảm hóa,” một cách tiếp cận tích cực và tận hưởng cuộc sống, giúp cậu bé thấy hạnh phúc và phát triển.

Câu 4 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1) Nếu được hoàng tử bé “cảm hóa”, cuộc sống của cáo sẽ thay đổi như thế nào? Qua đó, em cảm nhận được ý nghĩa gì của tình bạn?

Nếu Hoàng tử bé có thể “cảm hóa” cáo, cuộc sống của nó sẽ trở nên rạng ngời, như một bức tranh được thêm vào những gam màu tươi sáng. “Mỗi bước chân sẽ trở nên khác biệt, như là âm nhạc đưa lời mời cáo rời khỏi hang đá, lan tỏa như những nốt nhạc trong vũ trụ.” Màu vàng óng ả của lúa mì sẽ gợi nhắc cáo đến mái tóc vàng của Hoàng tử bé, như một liên kết tình cảm và tương tác đặc biệt giữa họ.

Qua điều này, ta nhìn thấy ý nghĩa của tình bạn – một sức mạnh có khả năng làm sáng tạo và làm mới cuộc sống. Tình bạn thực sự đạt đến sự chân thành khi cả hai “cảm hóa” lẫn nhau, khi tâm hồn của cả hai hướng về nhau và hỗ trợ lẫn nhau để trở nên tốt đẹp hơn. Tình bạn là một cảm nhận bằng trái tim, làm cho thế giới trở nên phong phú và tươi đẹp hơn.

Câu 5 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1) Khi chia tay hoàng tử bé, cáo đã có những cảm xúc gì? Những cảm xúc ấy có khiến cáo hối hận về việc kết bạn với hoàng tử bé không?

Khi nói lời chia tay với Hoàng tử bé, cáo không hối hận về quyết định đã kết bạn với cậu. Hơn nữa, cáo muốn chia sẻ với Hoàng tử bé một bài học quý giá về cuộc sống. Cáo đã giúp Hoàng tử bé nhận ra lý do tại sao bông hồng là duy nhất. Theo giải thích của cáo, với cậu, cáo chỉ là một trong hàng trăm con cáo khác nhau. Nhưng nếu Hoàng tử bé có khả năng nhận biết sự độc đáo của cáo giữa hàng ngàn con cáo khác, thì đó mới là tình bạn chân thành. Tình bạn đích thực là giản đơn như vậy.

Câu 6 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1) Hoàng tử bé đã nhắc lại những lời nào của cáo “để cho nhớ”? Nêu cảm nhận của em về ý nghĩa của một trong những lời nói đó.

Hoàng tử bé đã nhắc lại những lời của cáo “để cho nhớ”: “Điều cốt lõi vô hình trong mắt thần”, “chính thời gian của mình bỏ ra cho bông hồng của mình”, “mình có trách nhiệm với bông hồng của mình”. 

Câu nói “Mình có trách nhiệm với bông hồng của mình” mang theo một ý nghĩa sâu sắc về trách nhiệm, quan tâm, và tình yêu thương. Đối với em, có thể có những cảm nhận sau:

• Trách nhiệm và Quan tâm: Câu nói thể hiện tinh thần trách nhiệm và quan tâm đặc biệt đối với điều gì đó quan trọng và đặc biệt trong cuộc sống của mình, như mối quan hệ, công việc, hoặc bất kỳ trách nhiệm nào khác. Nó có thể là biểu hiện của ý chí để bảo vệ, chăm sóc, và giữ gìn cho điều quan trọng đó ngày càng phát triển và tươi tốt.

• Tình yêu và Sự Chăm sóc: Ý nghĩa này còn liên quan đến tình yêu và sự chăm sóc. Câu nói cho thấy sự cam kết không chỉ bảo vệ mà còn phải nuôi dưỡng và giữ gìn để điều quan trọng đó có thể phát triển mạnh mẽ.

• Sự Giữ Gìn và Đầu tư: “Trách nhiệm” ở đây có thể hiểu như việc giữ gìn và đầu tư. Em cần dành thời gian, nỗ lực, và tâm huyết để duy trì và phát triển điều quan trọng đó, giống như việc chăm sóc và bảo vệ một bông hồng quý giá.
• Tương Tác với Môi trường và Người khác: Ý nghĩa này có thể được áp dụng không chỉ vào mối quan hệ cá nhân mà còn vào mọi liên kết khác trong cuộc sống, bao gồm môi trường và các mối quan hệ xã hội.

Câu 7 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1) Cáo đã chia sẻ với hoàng tử bé nhiều bài học về tình bạn. Em thấy bài học nào gần gũi và có ý nghĩa nhất với mình?

Cáo đã chia sẻ với Hoàng tử bé nhiều bài học quý giá về tình bạn, trong đó có một bài học gần gũi và ý nghĩa nhất đối với em là: “Sự cảm hóa sẽ làm cho thế giới này tốt đẹp hơn và chúng ta có thêm những người bạn đáng quý.” Theo em, điều này là một lời nhắc nhở vô cùng quan trọng về sức mạnh của tình bạn và khả năng làm đẹp cuộc sống:

Bài học này dạy em rằng, khi ta có khả năng cảm hóa, tức là sẵn lòng chia sẻ tình yêu thương, sự cảm thông và tư duy tích cực với người khác, ta đang tạo ra một tác động tích cực đối với thế giới xung quanh. Việc này không chỉ làm cho cuộc sống của chính ta trở nên tươi đẹp và ý nghĩa hơn mà còn góp phần làm cho môi trường xã hội trở nên tích cực và hạnh phúc.

Hơn nữa, bài học kêu gọi chúng ta hãy dành những tình cảm tốt nhất cho bạn bè, bằng cách truyền đạt lòng yêu thương, sự thông cảm và chia sẻ. Qua đó, mỗi người sẽ có cơ hội trở nên tốt hơn, và tình bạn sẽ trở nên đẹp đẽ và ý nghĩa hơn nữa. Có vẻ như thông điệp này đã khắc sâu trong tâm hồn em, tạo nên một quan điểm tích cực và xây dựng về giá trị của tình bạn trong cuộc sống.

Câu 8 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1) Theo em, nhân vật cáo có phải là một nhân vật của truyện đồng thoại không? Vì sao. 

Theo em, nhân vật cáo được xem là một nhân vật của thể loại truyện đồng thoại.

Vì đây là một câu chuyện dành cho đối tượng thiếu nhi, nhà văn đã lựa chọn loài cáo để làm nhân vật chính. Nhân vật cáo được biểu đạt với những đặc điểm nhân cách dựa trên “không thoát ly sinh hoạt thật” của loài cáo. Điều này giúp tạo ra một sự kết nối và gần gũi với độc giả thiếu nhi, không làm xa cách quá nhiều so với thực tế. Tác giả giữ cho cách diễn đạt và nhìn nhận về nhân vật cáo không bị xa rời khỏi góc nhìn tự nhiên và quen thuộc của độc giả thiếu nhi, nhằm tạo ra một trải nghiệm đọc thú vị và dễ hiểu cho đối tượng độc giả này.

Viết kết nối với đọc

Tưởng tượng và viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) miêu tả cảm xúc của nhân vật cáo sau khi từ biệt hoàng tử bé.

Cáo đứng lặng yên, dõi theo bóng dáng nhỏ bé của Hoàng tử bé và phi thuyền của cậu dần biến mất khỏi tầm mắt. Nó ngậm ngùi, khẽ lau đi giọt nước mắt đang lăn trên khóe mi. Cáo vẫn ngước nhìn lên, theo dõi cho đến khi phi thuyền của Hoàng tử bé biến mất hoàn toàn. Cáo buồn, nhưng nó vẫn cố nở một nụ cười gượng gạo. Nó biết rằng, dù Hoàng tử bé đã đi rồi, nhưng tình bạn giữa chúng sẽ mãi mãi được gìn giữ. Cáo thầm cảm ơn cuộc đời đã cho nó một người bạn tuyệt vời như Hoàng tử bé, dù chỉ là trong một thời gian ngắn ngủi. Trước khi Hoàng tử bé rời đi, cáo đã dạy cho cậu biết về ý nghĩa của tình yêu và tình bạn. Cáo đã giúp Hoàng tử bé hiểu ra rằng, không phải thứ gì có giá trị nhất trên thế gian đều phải là thứ hiếm có và độc nhất. Điều quan trọng nhất là tình cảm mà chúng ta dành cho những thứ đó. Cáo thầm nói với Hoàng tử bé: “Hãy luôn cảm hóa bông hồng tuyệt đẹp của đời cậu nhé, Hoàng tử bé!”. Cáo biết rằng, Hoàng tử bé sẽ luôn nhớ đến lời dạy của mình, và sẽ mãi mãi yêu thương bông hồng của cậu.

Với những hướng dẫn Soạn bài Nếu cậu muốn có một người bạn – Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.