Hướng dẫn Soạn bài Câu trần thuật SGK Ngữ văn 8 trong bài viết dưới đây sẽ giúp bạn phân tích, tìm hiểu về bài học một cách toàn diện nhất.
I – ĐẶC ĐIỂM HÌNH THỨC VÀ CHỨC NĂNG
Câu trần thuật không có đặc điểm hình thức của các kiểu câu nghi vấn, cầu khiến, cảm thán; thường dùng để kể, thông báo, nhận định, miêu tả,…
Ngoài những chức năng chính trên đây, câu trần thuật còn dùng để yêu cầu, đề nghị hay bộc lộ tình cảm, cảm xúc,… ( là chức năng chính của những kiểu câu khác).
Khi viết, câu trần thuật thường kết thúc bằng dấu chấm, nhưng đôi khi nó có thể kết thúc bằng dấu chấm than hoặc dấu chấm lửng.
Đây là kiểu câu cơ bản và được dùng phổ biến nhất trong giao tiếp.
II – LUYỆN TẬP
- Hãy xác định kiểu câu và chức năng của những câu sau đây :
- a) Thế rồi Dế Choắt tắt thở. Tôi thương lắm. Vừa thương vừa ăn năn tội mình.
(Tô Hoài, Dế’ Mèn phiêu lưu kí)
- b) Mã Lương nhìn cây bút bằng vàng sáng lấp lánh, em sung sướng reo lên :
– Cây bút đẹp quá ! Cháu cảm ơn ông! cảm ơn ông!
(Cây bút thần)
Trả lời:
Xác định kiểu câu và chức năng của những câu sau đây:
- a) “Thế rồi Dế Choắt tắt thở. Tôi thương lắm. Vừa thương vừa ăn năn tội mình.”
- Kiểu câu: Câu trần thuật.
- Chức năng: Kể chuyện, miêu tả tình cảm và tâm trạng của người nói.
- b) “Mã Lương nhìn cây bút bằng vàng sáng lấp lánh, em sung sướng reo lên: ‘Cây bút đẹp quá! Cháu cảm ơn ông! Cảm ơn ông!'”
- Kiểu câu: Câu cảm thán.
- Chức năng: Bày tỏ sự kinh ngạc và sự hạnh phúc của người nói trước vẻ đẹp của cây bút.
2 .Đọc câu thứ hai trong phần dịch nghĩa bài thơ Ngắm trăng của Hồ Chí Minh (Trước cảnh đẹp đêm nay biết làm thế nào ?) và câu thứ hai trong phần dịch thơ (Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ). Cho nhận xét về kiểu câu và ý nghĩa của hai câu đó.
Trả lời:
Nhận xét về kiểu câu và ý nghĩa của hai câu trong bài thơ “Ngắm trăng” của Hồ Chí Minh:
- Câu thứ hai trong phần dịch nghĩa bài thơ: “Trước cảnh đẹp đêm nay biết làm thế nào?” – Kiểu câu: Câu nghi vấn.
- Câu thứ hai trong phần dịch thơ: “Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ.” – Kiểu câu: Câu trần thuật.
- Ý nghĩa: Câu nghi vấn hỏi về cách làm trước cảnh đẹp, trong khi câu trần thuật mô tả về cảnh đẹp đêm.
3 Xác định ba câu sau đây thuộc kiểu câu nào và được sử dụng để làm gì. Hãy nhận xét sự khác biệt về ý nghĩa của những câu này.
Anh tắt thuốc lá đi !
Anh có thể tắt thuốc lá được không ?
Xin lỗi, ở đây không được hút thuốc lá.
Trả lời:
Xác định kiểu câu và chức năng của ba câu sau đây:
- a) “Anh tắt thuốc lá đi!”
- Kiểu câu: Câu cầu khiến.
- Chức năng: Yêu cầu người nghe tắt thuốc lá.
- b) “Anh có thể tắt thuốc lá được không?”
- Kiểu câu: Câu nghi vấn.
- Chức năng: Hỏi xem có khả năng hay khả năng tắt thuốc lá không.
- c) “Xin lỗi, ở đây không được hút thuốc lá.”
- Kiểu câu: Câu trần thuật.
- Chức năng: Thông báo về quy tắc không hút thuốc lá ở địa điểm đó.
- Sự khác biệt: Câu cầu khiến yêu cầu mạnh mẽ, câu nghi vấn hỏi thông tin, câu trần thuật thông báo một sự thật hoặc quy tắc.
4 Những câu sau đây có phải là câu trần thuật không ? Những câu này dùng
để làm gì ?
Đêm nay, đến phiên anh canh miếu thờ, ngặt vì cất dở mẻ rượu, em chịu khó thay anh, đến sáng thì về.
(Thạch Sanh)
Tuy thế, nó vẫn kịp thì thầm vào tai tôi : “Em muốn cả anh cùng đi nhận giải.”.
(Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)
Trả lời:
Xác định kiểu câu và mục đích sử dụng của những câu sau đây:
- a) “Đêm nay, đến phiên anh canh miếu thờ, ngặt vì cất dở mẻ rượu, em chịu khó thay anh, đến sáng thì về.”
- Kiểu câu: Câu trần thuật.
- Mục đích: Kể một sự kiện, mô tả hành động của nhân vật.
- b) “Tuy thế, nó vẫn kịp thì thầm vào tai tôi: ‘Em muốn cả anh cùng đi nhận giải.'”
- Kiểu câu: Câu trần thuật.
- Mục đích: Mô tả hành động và cung cấp thông tin về ý định của người nói.
5 Đặt câu trần thuật dùng để’ hứa hẹn, xin lỗi, cảm ơn, chúc mừng, cam đoan.
Trả lời:
Đặt câu trần thuật sử dụng để hứa hẹn, xin lỗi, cảm ơn, chúc mừng, cam đoan:
- Hứa hẹn: “Tôi hứa sẽ đến đón bạn vào lúc 7 giờ sáng mai.”
- Xin lỗi: “Xin lỗi vì đã làm phiền bạn vào buổi tối hôm qua.”
- Cảm ơn: “Cảm ơn bạn rất nhiều vì đã giúp đỡ tôi trong công việc này.”
- Chúc mừng: “Chúc mừng bạn đã đạt được thành công lớn trong dự án mới.”
- Cam đoan: “Tôi cam đoan sẽ giữ bí mật về thông tin này.”
6 Viết một đoạn đối thoại ngắn có sử dụng cả bốn kiểu câu đã học. chỉnh sửa giúp tôi
Trả lời:
Viết một đoạn đối thoại ngắn có sử dụng cả bốn kiểu câu đã học:
A: “Đêm nay có buổi tiệc ở nhà tớ, bạn có thể đến không?”
B: “Ồ, thật à? Cảm ơn bạn nhiều! Tôi sẽ cố gắng đến.”
A: “Rất vui nếu bạn có thể tham gia. Bạn muốn mang theo gì không?”
B: “Tôi có thể mang theo một chai rượu ngon.”
A: “Được rồi, cảm ơn bạn! Hy vọng sẽ có một buổi tiệc vui vẻ!”
Với những hướng dẫn Soạn bài Câu trần thuật SGK Ngữ văn 8 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của bài học này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.