Kỳ thi học sinh giỏi Ngữ văn 9 cấp huyện là một thử thách lớn đối với các bạn học sinh yêu thích và đam mê môn văn học. Trong đó, đề số 1 luôn là một trong những phần thi gây nhiều bối rối, đòi hỏi sự linh hoạt trong cách giải quyết. Để vượt qua thử thách này, việc tham khảo cách làm đề thi một cách kỹ lưỡng và sáng tạo là chìa khóa giúp các thí sinh thể hiện được khả năng của mình. Hãy cùng tìm hiểu một số phương pháp hiệu quả để giải đề số 1 và làm chủ kỳ thi này.

Đề số 1

Câu 1 (8 điểm):

Cảm nhận của em về vẻ đẹp tâm hồn của người lính cách mạng qua đoạn thơ sau:

“Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.

Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời,
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy,
Lại đi, lại đi – trời xanh thêm.”

(Phạm Tiến Duật – Bài thơ về tiểu đội xe không kính)

Từ đoạn thơ trên, em hãy phân tích hình tượng người lính và làm rõ chất lính trong thơ thời chống Mỹ.

Câu 2 (12 điểm):

Có người nói: "Kẻ mạnh không phải là kẻ không bao giờ ngã, mà là người luôn đứng dậy sau mỗi lần vấp ngã."

Hãy viết một bài văn nghị luận xã hội trình bày quan điểm của em về câu nói trên.

>>>Xem thêm: Đề thi học sinh giỏi ngữ văn lớp 9 chọn lọc - Mới nhất

Tham khảo cách làm đề số 1

Câu 1: (8 điểm)

Mở bài:

• Giới thiệu tác giả Phạm Tiến Duật và hoàn cảnh sáng tác bài thơ.
• Khái quát nội dung đoạn thơ: hình ảnh người lính lái xe trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.
• Câu giới thiệu ý chính: Đoạn thơ thể hiện vẻ đẹp tâm hồn của người lính qua những hình ảnh mạnh mẽ, kiên cường nhưng cũng rất giản dị và tình cảm.

Thân bài:

Hình ảnh người lính trong đoạn thơ:

• Hình ảnh "xe không kính, không có đèn, không có mui xe": Mặc dù chiếc xe thiếu thốn, không đầy đủ tiện nghi nhưng người lính vẫn kiên cường vượt qua, sẵn sàng đối mặt với khó khăn, thiếu thốn trong chiến tranh.
  
  
• "Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước": Khát vọng và lý tưởng chiến đấu vì miền Nam, vì độc lập tự do. Họ chiến đấu không phải vì cá nhân mà vì tổ quốc.
• Hình ảnh bếp Hoàng Cầm, nghĩa là gia đình: Những bữa cơm đơn giản nhưng đậm tình quân dân, giữa chiến trường khốc liệt, người lính vẫn giữ được tình cảm thân thương, ấm áp như một gia đình.
• "Võng mắc chông chênh, lại đi, lại đi – trời xanh thêm": Hình ảnh những chuyến xe băng qua chặng đường gian khó, không bao giờ dừng lại. Sự lạc quan, tin tưởng vào tương lai tươi sáng.

Chất lính trong thơ Phạm Tiến Duật:

• Tinh thần kiên cường, bất khuất: Hình ảnh người lính không ngại gian khó, thiếu thốn, vẫn tiếp tục hành trình chiến đấu vì lý tưởng.
• Lạc quan và yêu đời: Dù gặp bao khó khăn, người lính vẫn duy trì được niềm tin và sự lạc quan. Họ yêu cuộc sống, yêu tổ quốc và hi sinh vì đất nước.
• Tình cảm gắn bó giữa đồng đội: Những bữa cơm chia sẻ, những chuyến xe đi xuyên rừng núi thể hiện sự đoàn kết, gắn bó như một gia đình. Sự quan tâm, lo lắng cho nhau là chất liệu thể hiện vẻ đẹp trong tâm hồn người lính.

Kết bài:

Tóm tắt lại vẻ đẹp tâm hồn của người lính qua đoạn thơ: sự kiên cường, tinh thần lạc quan, và tình đồng đội gắn bó.

Khẳng định bài thơ thể hiện những phẩm chất cao quý của người lính cách mạng thời chống Mỹ.

Câu 2: (12 điểm)

Mở bài:

• Giới thiệu câu nói và giải thích ý nghĩa của câu nói: "Kẻ mạnh không phải là kẻ không bao giờ ngã, mà là người luôn đứng dậy sau mỗi lần vấp ngã."
• Nêu quan điểm cá nhân: Kẻ mạnh không phải là người không bao giờ gặp khó khăn, mà là người biết đứng dậy sau những thất bại, vượt qua thử thách.

Thân bài:

Giải thích câu nói:

• Kẻ mạnh: Không phải là người không gặp phải thất bại mà là người có khả năng tự đứng dậy và tiếp tục đi về phía trước.
• Ngã và vấp ngã: Không thể tránh khỏi trong cuộc sống, ai cũng sẽ gặp khó khăn, thất bại, vấp ngã. Điều quan trọng là thái độ đối diện với chúng.
• Đứng dậy sau mỗi lần vấp ngã: Sự kiên cường, tinh thần vượt qua nghịch cảnh, khả năng học hỏi từ thất bại và tiếp tục tiến lên là yếu tố quan trọng của sự mạnh mẽ.

Giải thích tại sao người luôn đứng dậy sau mỗi lần vấp ngã mới là người mạnh mẽ:

• Sự kiên trì: Cuộc sống không bao giờ bằng phẳng, con người mạnh mẽ là người biết đứng lên sau mỗi thất bại, học hỏi từ những vấp ngã để không mắc lại sai lầm.
• Khả năng tự vươn lên: Kẻ mạnh là người biết tự động viên, tự vượt qua khó khăn mà không phụ thuộc vào hoàn cảnh hay người khác.
• Sự trưởng thành từ thất bại: Mỗi lần vấp ngã, con người học được bài học quý giá, làm giàu kinh nghiệm sống.

Bài học rút ra:

• Cuộc sống sẽ không bao giờ thiếu khó khăn, thất bại. Quan trọng là thái độ đối mặt với chúng.
• Đứng dậy sau thất bại không chỉ là biểu hiện của sức mạnh thể chất mà còn là sức mạnh tinh thần.
• Mỗi thất bại là một bước tiến gần hơn đến thành công nếu ta biết đứng lên và tiếp tục cố gắng.

Kết bài:

Tóm tắt lại quan điểm về câu nói: Kẻ mạnh là người luôn có khả năng đứng dậy và không bỏ cuộc sau mỗi lần vấp ngã.

Khẳng định vai trò của sức mạnh tinh thần trong cuộc sống. Hãy biết đứng lên và tiến bước dù có thất bại, vì đó là con đường dẫn đến thành công.

Việc tham khảo cách làm đề số 1 trong đề thi học sinh giỏi Ngữ văn 9 cấp huyện không chỉ giúp các thí sinh rèn luyện kỹ năng làm bài mà còn là cơ hội để phát huy khả năng tư duy, sáng tạo. Để đạt kết quả tốt, ngoài việc nắm vững kiến thức, các bạn cần luyện tập thường xuyên và rút ra những kinh nghiệm quý báu từ mỗi lần làm bài. Chỉ có vậy, bạn mới có thể tự tin bước vào kỳ thi và gặt hái thành công.