Soạn bài Tập làm thơ tám chữ - Ngữ văn 9 - Cánh diều

Trong chương trình Ngữ văn 9 – Cánh diều, bài “Tập làm thơ tám chữ” là một phần học quan trọng, giúp học sinh tiếp cận và khám phá vẻ đẹp của thơ ca. Việc “Tập làm thơ tám chữ” không chỉ rèn luyện khả năng sáng tạo mà còn giúp các em phát triển cảm xúc, tư duy ngôn ngữ qua những vần thơ giàu nhịp điệu và ý nghĩa.

Bài 1

Bài thơ của Đoàn Văn Cừ

“Ngày ứng hồng sau màn sương gấm nhẹ,

Nắng dát vàng trên bãi cỏ non xa.

Dịp cầu xa lồng bóng nước long lanh,

Đàn cò trắng giăng hàng bay phấp phới.”

Bài thơ của Lưu Quang Vũ

“Tiếng mẹ gọi trong hoàng hôn khói sẫm,

Cánh đồng xa cò trắng rủ nhau về,

Có con nghé trên lưng bùn ướt lạnh,

Nghe xạc xào gió thổi giữa cau tre.”

Bài thơ của Bằng Việt

“Con xót xa, mẹ hái trái bưởi đào,

Con nhặt miếng, có canh tôm nấu khế,

Khoai nướng, ngô bung, ngọt lòng như thế,

Mỗi ban mai tỏa khói ấm trong nhà.”

Xác định cách gieo vần ở mỗi khổ thơ.

Khổ thơ của Đoàn Văn Cừ

Cách gieo vần: Vần chân (vần liền) – các từ cuối của dòng thứ 2 và thứ 4 vần với nhau (“xa” – “phới”).

Khổ thơ của Lưu Quang Vũ

Cách gieo vần: Vần chân (vần cách) – các từ cuối của dòng thứ 2 và thứ 4 vần với nhau (“về” – “tre”).

Khổ thơ của Bằng Việt

Cách gieo vần: Vần chân (vần cách) – các từ cuối của dòng thứ 2 và thứ 4 vần với nhau (“khế” – “nhà”).

Bài 2

Em muốn viết điều gì về quê hương hoặc gia đình?

Em muốn viết về hình ảnh quê hương yên bình với cánh đồng lúa bát ngát và những kỷ niệm tuổi thơ gắn bó với gia đình, đặc biệt là tình cảm ấm áp của mẹ.

Em sẽ đặt tên cho bài thơ như thế nào?

Em sẽ đặt tên bài thơ là “Nắng Chiều Quê Mẹ”.

Nội dung và cảm xúc chủ đạo của bài thơ là gì?

Nội dung chủ đạo của bài thơ là nỗi nhớ quê hương và tình cảm gia đình. Cảm xúc chủ đạo là sự ấm áp, hoài niệm về những ngày tháng tuổi thơ gắn bó bên mẹ và khung cảnh yên bình của làng quê.

Em dự kiến bố cục / kết cấu bài thơ ra sao?

Bài thơ sẽ có 4 khổ, mỗi khổ 4 dòng, theo cấu trúc tám chữ. Bài thơ sẽ mở đầu bằng cảnh quê hương trong buổi chiều, tiếp đến là hình ảnh mẹ làm việc trên cánh đồng, rồi chuyển sang những kỷ niệm thời thơ ấu và cuối cùng là nỗi nhớ quê hương khi đã lớn khôn.

Em sẽ sử dụng từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ,… nào?

Em sẽ sử dụng hình ảnh như “nắng chiều,” “cánh đồng lúa,” “bóng mẹ,” “dòng sông,” “cánh diều,” “bờ tre.” Biện pháp tu từ như ẩn dụ, nhân hóa, điệp từ sẽ được sử dụng để tạo nhịp điệu và gợi cảm xúc.

Bài thơ mẫu

Nắng Chiều Quê Mẹ

Nắng chiều đổ dài trên cánh đồng quê,
Mẹ còng lưng gặt lúa nặng vai thưa.
Bóng dáng mẹ hòa trong nắng vàng tươi,
Như bức tranh quê hương mãi không mờ.

Dòng sông nhỏ lững lờ trôi trong nắng,
Cánh diều bay chở giấc mơ tuổi thơ.
Bờ tre xanh đứng lặng im trước gió,
Gọi ký ức về miền quê xa xôi.

Tuổi thơ ơi, có còn đâu những ngày,
Theo mẹ ra đồng, bắt cá, thả diều.
Tiếng cười vang dưới mái nhà đơn sơ,
Mẹ kể chuyện đời, dỗ con vào mơ.

Giờ đã lớn, con xa quê lắm rồi,
Nhớ mẹ lắm, nhớ cả cánh đồng xa.
Nắng chiều vàng trong ký ức lặng thầm,
Quê hương ơi, mãi yêu thương đậm đà.

Bếp Lửa Nhà Ta

Bếp lửa hồng bừng cháy trong đêm tối,
Ngọn lửa reo nghe tiếng mẹ dỗ con.
Ánh lửa ấm như tình thương vô tận,
Đêm đông về, gió lạnh cũng tan đi.

Gia đình ta quây quần bên bếp lửa,
Mùi khoai nướng thơm ngọt cả đêm dài.
Tiếng mẹ ru nhẹ nhàng trong giấc ngủ,
Ấm áp quá, ngọn lửa sáng trong lòng.

Tuổi thơ ơi, nhớ mãi bếp lửa xưa,
Mỗi đêm về, ngọn lửa cháy thâu đêm.
Bóng mẹ ngồi canh nồi cơm sôi nhỏ,
Tay mẹ gầy, nhưng lửa mãi không tàn.

Giờ xa rồi, bếp lửa đã nguội dần,
Con lớn khôn, nhưng nhớ mãi ngày xưa.
Mỗi đêm về, lòng vẫn mong một chút,
Ánh lửa hồng soi sáng cả trời đêm.

Qua việc soạn  bài Tập làm thơ tám chữ – Ngữ văn 9 – Cánh diều, học sinh không chỉ hiểu sâu hơn về thể loại thơ tám chữ mà còn có cơ hội thể hiện tài năng sáng tạo của mình. Việc tự tay làm nên những bài thơ tám chữ giúp các em trau dồi kỹ năng ngôn ngữ và nuôi dưỡng tình yêu với văn học Việt Nam.