Kỳ thi học sinh giỏi văn lớp 12 quốc gia luôn là một bài kiểm tra đầy thử thách đối với học sinh, không chỉ về kiến thức mà còn về khả năng tư duy và sáng tạo. Trong đó, đề số 5 luôn là một phần đặc biệt, đòi hỏi thí sinh phải thể hiện khả năng phân tích, suy luận và phản ánh sâu sắc các vấn đề văn hóa, xã hội. Việc chuẩn bị kỹ càng, tìm hiểu các gợi ý làm bài sẽ giúp các em tự tin hơn khi đối mặt với những yêu cầu khó khăn từ đề thi.
Đề 5
Câu 1 (8 điểm):
"Đời người ngắn ngủi, hãy sống sao cho có ích, để lại dấu ấn cho thế hệ mai sau."
Hãy trình bày quan điểm của em về vấn đề này trong một bài văn nghị luận xã hội. Em có thể đề cập đến giá trị của cuộc sống, ý thức sống có ích và sự đóng góp của mỗi người đối với cộng đồng, xã hội.
Câu 2 (12 điểm):
Phân tích bài thơ "Tây Tiến" của Quang Dũng, làm rõ hình ảnh người lính và những cảm xúc chân thực về cuộc sống của họ trong kháng chiến. Em hãy chỉ ra sự kết hợp giữa hình ảnh thiên nhiên hùng vĩ và cảnh tượng chiến đấu để làm nổi bật tinh thần chiến đấu của người lính trong bài thơ.
>>>Tham khảo: Hướng dẫn làm văn đề 1
Gợi ý làm đề 5
Câu 1:
Mở bài:
- Giới thiệu về câu nói "Đời người ngắn ngủi, hãy sống sao cho có ích, để lại dấu ấn cho thế hệ mai sau".
- Khẳng định ý nghĩa và tính thời sự của câu nói này trong bối cảnh xã hội hiện nay.
Thân bài
Giải thích khái niệm "sống có ích":
- "Sống có ích" là một cách sống tích cực, đem lại giá trị cho bản thân và cộng đồng.
- Mỗi hành động, việc làm của chúng ta cần mang lại lợi ích cho xã hội, cho người khác, góp phần tạo ra những giá trị tốt đẹp.
Ý nghĩa của cuộc sống và vai trò của con người trong xã hội:
- Cuộc sống ngắn ngủi, mỗi người chỉ có một khoảng thời gian nhất định để sống, do đó cần biết tận dụng thời gian để cống hiến.
- Con người không thể sống chỉ cho riêng mình, mà cần có trách nhiệm đối với gia đình, bạn bè và xã hội.
Tại sao phải sống có ích:
- Giúp đỡ người khác, đóng góp cho cộng đồng sẽ tạo ra sự hòa hợp và phát triển bền vững cho xã hội.
- Khi sống có ích, con người sẽ cảm thấy mình có giá trị, không chỉ vì những gì mình nhận được mà còn vì những gì mình cống hiến.
- Mỗi người đóng góp sẽ làm cho xã hội trở nên văn minh, giàu đẹp hơn.
Những hành động cụ thể để sống có ích
- Tham gia các hoạt động cộng đồng, bảo vệ môi trường, giúp đỡ những người kém may mắn.
- Nâng cao trình độ bản thân, làm việc chăm chỉ, sáng tạo trong công việc để đóng góp cho sự phát triển của xã hội.
Kết bài
- Khẳng định lại tầm quan trọng của việc sống có ích.
- Kêu gọi mọi người hãy sống sao cho có ý nghĩa, để lại những dấu ấn tốt đẹp cho thế hệ sau.
Câu 2:
Mở bài
- Giới thiệu tác giả Quang Dũng và bài thơ "Tây Tiến".
- Khẳng định "Tây Tiến" là một tác phẩm nổi bật trong thơ ca kháng chiến chống Pháp, ca ngợi tinh thần chiến đấu kiên cường của người lính.
Thân bài
Phân tích hình ảnh người lính trong bài thơ "Tây Tiến":
Vẻ đẹp hào hùng, kiên cường của người lính:
- Người lính Tây Tiến là hình ảnh của những chiến sĩ dũng cảm, sẵn sàng đối mặt với gian khổ, hy sinh để bảo vệ Tổ quốc.
- Hình ảnh "chết không hèn" trong câu thơ "Chơi vơi Tây Tiến đoàn quân mỏi" thể hiện sự kiên cường dù thân thể mệt mỏi.
Chân thực, cảm động về cuộc sống chiến đấu của họ:
- "Mắt sáng ngời" dù qua bao thử thách gian khổ, thể hiện sức sống mạnh mẽ của những người lính.
- Hình ảnh của họ gắn liền với thiên nhiên và khung cảnh miền Tây Bắc, nhưng tinh thần chiến đấu vẫn kiên cường.
Sự kết hợp giữa thiên nhiên và cuộc sống chiến đấu
Thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ của miền Tây Bắc:
- Quang Dũng sử dụng những hình ảnh thiên nhiên như "Sơn Tây" (núi non hùng vĩ) hay "mây mù trời" để nhấn mạnh vẻ đẹp kỳ vĩ của thiên nhiên nơi người lính chiến đấu.
- Sự kết hợp giữa thiên nhiên và con người tạo ra một bức tranh vừa hoang sơ, vừa thơ mộng, nhưng cũng không thiếu sự khắc nghiệt của chiến tranh.
Sự hòa quyện giữa thiên nhiên và cuộc chiến:
Mô tả những thử thách khắc nghiệt như "đường vào sơn cước" hay "rừng núi bạt ngàn", những hình ảnh này làm nổi bật tinh thần chiến đấu kiên cường của người lính, luôn vượt qua mọi khó khăn, hiểm nguy.
Cảm xúc của tác giả đối với người lính:
- Quang Dũng viết với niềm tự hào, ngưỡng mộ và sự trân trọng đối với những người lính.
- Bài thơ cũng thể hiện sự lưu luyến, tiếc nuối đối với những ngày tháng gian khổ nhưng đầy tự hào.
Kết bài
- Tóm tắt lại những đặc sắc về hình ảnh người lính trong "Tây Tiến" và sự kết hợp giữa thiên nhiên và chiến đấu.
- Khẳng định "Tây Tiến" không chỉ là bài thơ về chiến tranh mà còn là bài ca về lòng yêu nước, về tinh thần chiến đấu bất khuất của người lính trong kháng chiến chống Pháp.
Chắc chắn rằng, việc nắm bắt và áp dụng hiệu quả các gợi ý làm bài cho đề số 5 trong kỳ thi học sinh giỏi văn lớp 12 quốc gia sẽ là chìa khóa giúp học sinh vượt qua kỳ thi này một cách xuất sắc. Bằng cách rèn luyện khả năng phân tích và phát triển ý tưởng một cách mạch lạc, học sinh không chỉ đạt kết quả cao mà còn trau dồi được kỹ năng viết văn, tư duy phản biện hữu ích cho tương lai.